මවිත : Mawitha.com : All the latest Sri Lanka and world breaking news and current affairs in Sinhala

Hot

mawitha

Classified_Ad_Above_All_News

Stay Safe

Classified_Ad_News_Top

Sep 24, 2023

ලිබියාව-මොරොක්කෝව කැලැඹූ ව්‍යසන

September 24, 2023
කර්නල් මුවම්මාර් ගඩාෆි ඝාතනයෙන් පසු, 2011 වසරේ දී, උතුරු අප්‍රිකා රාජ්‍යයක් වූ ලිබියාව අස්ථාවර විය. ඒ, ගඩාෆි බලයෙන් නෙරපා ඝාතනය කිරීමට ඇමෙරිකාව ප්‍රංශය ඇතුළු බටහිර රටවල උසි ගැන්වීමෙන් සන්නද්ධ වූ විපක්ෂ ක්‍රියාකාරීන් එම අවි බිම දැමීම ප්‍රතික්ෂේප කළ බැවිනි. 

ඇමෙරිකානු රාජ්‍ය දෙපාර්තමේන්තුවට අනුව, ලිබියාව ‘අසාර්ථක’ රාජ්‍යයකි. ගඩාෆි, දිගින් දිගටම ලිබියාව පාලනය කළේ ආගමික වශයෙන් හෝ ගෝත්‍රික වශයෙන් හෝ බෙදීමක් ඇති වීමට ඉඩ නොදෙමිනි. එය විදෙස් දේශපාලන විශ්ලේෂකයන් පවා පිළිගන්නා කරුණකි. ඒත් ගඩාෆි ඝාතනයෙන් පසු සියල්ල උඩු යටිකුරු විය. 

ඇමෙරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවලට අනුව, ලිබියාව යනු ‘අස්ථාවර’ රාජ්‍යයකි. අද ලිබියාව බල කඳවුරු දෙකකට බෙදී ගොසිනි. ඒ නැගෙනහිර සහ බටහිර වශයෙනි. නැගෙනහිර බල කඳවුර වන්නේ බටහිර රටවල අනුග්‍රහයෙන් පිහිටුවූ, ජාත්‍යන්තරය විසින් පිළිගනු ලැබූ ලිබියානු රජයයි. බටහිර බල කඳවුර පිහිටුවා ඇත්තේ, ලිබියාවේ බටහිර පළාත් පාලනයට අතට ගත්, හමුදා නායක ජනරාල් කලීෆා හෆ්තාර්ය. 

බලයට ඇති කෑදරකමින් බෙදී වෙන්වුණු ලිබියානු වැසියන් අසරණය. තෙල් සම්පතින් අනූන වුවත්, එය නිසි කළමනාකරණයක් නොමැත. රටේ දේශපාලන ස්ථාවරත්වයක් නැත. යටිතල පහසුකම් නැත. රෝහල්වල බෙහෙත් නැත. සෞඛ්‍ය පද්ධතිය අඩපණය. ලිබියානු වැසියන් මෙසේ මෙතරම් අසරණ තත්ත්වයකට ඇද වැටී සිටින අවස්ථාවක, ‘ඩැනියෙල්’ ලිබියාවට කඩා වැදුණේය. 

මධ්‍යධරණී මුහුදේ ප්‍රචණ්ඩ සුළි කුණාටුවක් තෙක් වර්ධනය වුණු ‘ඩැනියෙල්’ පසුගිය සැප්තැම්බර් 12 වැනිදා ග්‍රීසිය පසු කර ලිබියාවට කඩා වැදුණි. සුළි කුණාටුව ගැන ජගත් කාලගුණ අංශ ලිබියාවට දැනුම් දී තිබුණු නමුත්, සන්නිවේදන පහසුකම් පවා නොමැති බැවින්, ලිබියානු වැසියන්ට අනතුරු ඇගවීම් ළං වූයේ නැත. ‘ඩැනියෙල්’ රට තුළට ආවේ පැයට කිලෝ මීටර් 80 කට වැඩි වේගයකිනි. 

තද සුළං සමඟ මහ වැසි ඇද හැළෙන්න පටන් ගත්තේය. තෙදිනක් තිස්සේ නොකඩවා මහ වැසි ඇද හැළෙන්න විය. ‘ඩෙර්නා’ නගරය පිහිටා ඇත්තේ ලිබියාවේ නැගෙනහිර දෙසින් මුහුද ආසන්නයේය. වසර ගණනාවකට පෙර මෙම නගරය ඉස්ලාමීය අන්තවාදීන්ගේ ග්‍රහණයේ පැවැතිණි. නගරයට ‘කුඩම්මාගේ සැලකිලි’ හිමි වූයේ ඒ නිසාය. කඳුකරයෙන් ආරම්භ වී, ලිබියාව හරහා ගලන‘ඩාඩි ඩෙර්නා’ ගංගාව මුහුදට වැටෙන්නේ ‘ඩෙර්නා’ නගරය අසලින්ය. මහ වැසි සමඟ ගංගාව පිරී ගියේය. 

ගංගාව හරස් කරමින් ඉදිකළ වේලි දෙකකි. නිසි ලෙස කඩත්තු නොකෙරුණු එම වේලි, මහා ජල කඳට ඔරොත්තු නොදී පුපුරා කැඩී ගියේ මහ හඬක් නගමිනි. අධික වර්ෂාව නිසා නිවෙස්වල ආරක්ෂිතව සිටි ‘ඩෙර්නා’ නගර වැසියන්ට ඒ හඬ හොඳින් ඇසුණි. මිනිත්තු කීපයක් ගත වෙද්දී, මඩ තට්ටු සමඟ මහා ජල කඳ ‘ඩෙර්නා’ නගරයට කඩා වැදුණි. ඒ, නගර වැසියන් සහ මෝටර් රථ සැඬ පහරට හසු කර ගනිමිනි. 

හදිසියේ හටගත් මෙම ජල ගැලීමට බිලිවුණු ගණන 20,000 ක් බවත්, සැඬ පහර ගසාගෙන ගොස් අතුරුදන් වුණු ගණන 10,000 ක් බවත් ලිබියාවේ අභ්‍යන්තර කටයුතු අමත්‍යාංශ ප්‍රකාශක මොහොමද් අබු ලාමෝෂා පසුලිය 13 වැනිදා මාධ්‍ය හමුවේ පැවැසීය.

‘ඩොර්නා’ නගරයේ ජනගහනය 89,000 කි. කාන්තාවන්, කුඩා දරුවන් ඇතුළු බොහෝ දෙනකු සැඬ පහරට හසුවී මුහුදට ගසා ගෙන ගිය බව පැවැසෙයි. විපතට පත් වුණු ‘ඩෙර්නා’ නගරයට ආධාර ලබා දීම ගැටලුවක් විය. ඒ, මාර්ග සියල්ල අවහිර වී නගරයට පිවිසීම ගැටලුක් විය. 

විපතට පත් වුණු ‘ඩෙර්නා’ වැසියන්ට ආධාර ලැබීමට පටන් ගත්තේ විපතට පත් වී පැය 36 ක් ගත වීමෙන් පසුවය. ‘ඩැනියෙල්’ සුළි කුණාටුවෙන්, ලිබියාවේ තවත් නගර රැසකට හානි සිදුවිය. ඒ, ජල ගැලීම් හේතුවෙනි. 

සුළි කුණාටුවේ බලපෑමෙන් උන්සිටිතැන් අහිමි වූ ගණන 80,000 ඉක්මවීය. අතුරුදන් ගණන 10,000 පසු කර තිබේ. ලිබියාවේ එක් බල කඳවුරක් වන්නේ ඇමෙරිකාව, ප්‍රංශය ඇතුළු බටහිර රටවල අනුග්‍රහයෙන් පිහිටුවා ගත් රජයයි. එම රජය විදේශවලින් ආධාර ඉල්ලා ඇති අතර, ඊට යහපත් ප්‍රතිචාර ලැබුණි. 

තුර්කිය, එක්සත් අරාබි එමිරේට්ස් රාජ්‍යය කඩිනමින් ලිබියාවට ගුවන් යානා එවීම සිදු කළේය. ඒ, මානුෂීය ආධාර රැගෙනය. ආධාර බෙදා දීම රතු කුරුස සහ රතු අඩකව සංවිධානයේ මෙහෙයවීමෙන් ක්‍රමාණුකූලව සිදුවන බව පැවැසෙයි. 

මධ්‍යධරණී මුහුදේ ‘ඩැනියෙල්’ සුළි කුණාටුව නිර්මාණය වීමට හේතු වූයේ ‘එල් නීනෝ’ නමින් හැඳින්වෙන විපරිත කාලගුණ සංසිද්ධිය යැයි ජගත් කාලගුණ විද්‍යාඥයෝ පෙන්වා දෙති. ලොව කලඹන විපරිත කාලගුණ පෙරළි දෙකකි.

‘එල් නීනෝ’ සහ ‘ලා නීනා’ යනු ඒවාය. ‘ලා නීනා’ යනු ‘එල් නීනෝ’ කාලගුණ සංසිද්ධියේ ප්‍රතිවිරුද්ධ ක්‍රියාවලියයි. ඉතා සරලව පැහැදිලි කළොත්, වැසි නොමැකි උණුසුම් සහ වියළි රටවලට ධාරාණිපාත වැසි ලැබෙන්නේත්, උණුසුම් රටවලට දැඩි සීත කාලගුණයක් බලපාන්නේත්, ශීත රටවලට දැඩි වියළි කාලගුණයක් ඇති වන්නේත් ‘එල් නීනෝ’ සංසිද්ධිය නිසාය. 

මෙම විපරිත කාලගුණ තත්ත්වයන් නිර්මාණය වීමට එක් හේතුවක් වන්නේ මිනිස් ක්‍රියාකාරකම් හේතුවෙන් ගෝලීය උණුසුම ඉහළ යෑමය. ලිබියාවට රටවල් දෙකක් දුරින් නැගෙනහිර දෙසින් මොරොක්කෝව පිහිටයි. 

‘එල් නීනෝ’ සහ ‘ලා නීනා’ විපරිත කාලගුණ පෙරළිවල සම්බන්ධයක් නැතත්, පසුගිය 8 වැනිදා මොරොක්කෝව ද මහා ඛේදවාචකයකට මුහුණ දුන්නේය. ඒ, ප්‍රබල භූමි කම්පාවකින් බැට කමිනි. උතුරු අප්‍රිකාවට අයත් ඇට්ලස් කඳු වැටිය ඇත්තේ, අප්‍රිකානු භූ තැටිය සහ අරාබි භූ තැටිය හමුවන මායිමේය. 

ඇට්ලස් කඳු වැටිය කිලෝ මීටර් 2,500 ක් පුරා පැතිර ඇත්තේ රටවල් ත්‍රිත්වයක් හරහාය. මොරොක්කෝව, ඇල්ජීරියාව සහ ටියුනීසියාව යනු එම රටවල්ය. සැප්තැම්බර් 8 වැනිදා, රාත්‍රියේ නින්දට ගිය මොරොක්කෝ වැසියන් බොහෝ දෙනකුට රැය පහන් වූයේ නැත. භූමි කම්පාව හේතුවෙන් 2,000 ක් පණ පිටින් වැළලිණි. භූමි කම්පාවේ ප්‍රබලත්වය සටහන් වූයේ රික්ටර් පරිමාණයේ ඒකක 6.8 ක් ලෙසිණි. 

භූමි කම්පා හට ගත්තේ මොරොක්කෝවේ මරකේෂ් නගරයට කිලෝ මීටර් 72 ක් දුරිනි. එහි අපිකේන්ද්‍රය ඇට්ලස් කඳු වැටියට අයත් ඉග්හිල් පළාත බව හඳුනා ගෙන තිබේ. මෙම පළාත අයත් වන්නේ ලෙහවුස් ප්‍රාන්තයටය. ඉග්හිල් පළාතේ වැසියෝ බොහෝ දෙනා ගොවීහුය. ඔවුන්ගේ ජීවිත සරලය. ඔවුන් ජීවත් වන්නේ කටුමැටි නිවාසවලය. 

භූමි කම්පාවෙන් ලෙහවුස් ප්‍රාන්තයේ ගම්මාන මුළුමනින්ම බිමට සමතලා විය. මොරොක්කෝ අභ්‍යන්තර කටයුතු අමත්‍යාංශයට අනුව, භූමි කම්පාවෙන් මියගිය ගණන 3,000 පසු කළේය. තුවාල ලැබූ ගණන 2,800 කි. ඒ අතරින් 1,404 දෙනකුගේ තත්ත්වය බරපතල යැයි රෝහල් ආරංචි මාර්ග පැවැසීය. 
ලෙහවුස් ප්‍රාන්තයේ පමණක් මියගිය ගණන 1,300 කි. ලෙහවුස් ප්‍රාන්තය අසල පිහිටි ටරෝඩන්ට් ප්‍රාන්තයෙන් වාර්තා වන මරණ 500 කි. භූමිකම්පාව හේතුවෙන් 3,00,000 ක පිරිසකට උන්හිටිතැන් අහිමි විය. භූමි කම්පාවේ ප්‍රබලත්වය මුළු මොරොක්කෝවටම දැනුණි. වෙරළාශ්‍රිතව පිහිටි රබාත් අගනුවර පමණක් නොව, කැසබලැන්කා නුවර පවා දෙදරා ගියේය.

භූමි කම්පාවේ ප්‍රබලත්වය ස්පාඤ්ඤයට පවා දැනුණු බව විදෙස් මාධ්‍ය පවසයි. මොරොක්කෝව සහ අසල්වැසි ඇල්ජීරියාව අතරේ, පසුගිය වසර කීපය පුරා හිත් අමනාපකම් පැවැතිණි. එය රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අර්බුදයක් තෙක් දුරදිග ගොස් තිබුණි. කෙසේ නමුත් භූමි කම්පාවෙන් සිදුවුණු විපත දැක කම්පනය වී මුලින්ම මොරොක්කෝවේ උදවුවට ආවේ ඇල්ජීරියාවය. මොරොක්කෝවට හැකි සෑම අයුරින් උදවු කිරීමට ඇල්ජීරියාව පියවර ගෙන තිබේ. 

මානුෂීය ආධාර රැගත් ඇල්ජීරියානු ගුවන් යානා කීපයක් භූමි කම්පාව සිදුවී පැය කීපයක් යද්දී මොරොක්කෝව බලා පැමිණියේය. විපතට පත් වුණු මොරොක්කෝ වැසියන්ට කඩිනමින් ආධාර ලබා දීමට පියවර ගැනීම සම්බන්ධයෙන් මොරොක්කෝවේ 6 වැනි මොහොමද් රජු ස්පාඤ්ඤයට, කටාර් රාජ්‍යයට, එමිරේට්ස් රාජ්‍යය, බ්‍රිතාන්‍යය ඇතුළු රටවලට ස්තුති කළේය. මොහොමඩ් රජු තෙදින ජාතික ශෝක කාලයක් ප්‍රකාශයට පත් කළේය.
තව කියවන්න

මෙක්සිකෝ පිටසක්වළයෝ

September 24, 2023
මේ මහා විශ්වයේ අපි තනිවෙලා. නැතිනම් එහෙම නෑ. 
මේ සිතුවිලි දෙකම එක වගේ බිහිසුණුයි - ශ්‍රීමත් ආතර් සී ක්ලාක්. 
පියාඹන පීරිසි සහ පිටසක්වළ ජීවීන් ගැන කසුකුසුවක් නිර්මාණය වූයේ පිටසක්වළ ජීවීන්ගේ යැයි සැක කෙරෙන අසාමාන්‍ය සිරුරු දෙකක් මෙක්සිකෝ පාර්ලිමේන්තුවේ දී ප්‍රදර්ශනය කිරීමත් සමඟය. එය බොහෝ දෙනාගේ මවිතයට හේතුවක් විය. අසාමාන්‍ය සිරුරු මෙක්සිකෝ පාර්ලිමේන්තුවට රැගෙනවිත්, ඒවා ප්‍රදර්ශනය කළේ මෙක්සිකන් මාධ්‍යවේදී ජේමී මවුසාන් සහ එරට නාවික හමුදා වෛද්‍ය හෝසේ දෙ යේසුස් සල්සේ බෙනිටිස් ප්‍රමුඛ කණ්ඩායමය. 

70 හැවිරිදි ජේමී මවුසාන්, දශක ගණනක් තිස්සේ පිටසක්වළ ජීවීන් සැබෑවක් යැයි ඔප්පු කිරීමට වෙහෙසෙන මාධ්‍යවේදියෙකි. ඔහු අසාමාන්‍ය එම සිරුරු මෙක්සිකෝ පාර්ලිමේන්තුවට රැගෙනවිත් තිබුණේ පිටසක්වළ ජීවීන් සහ පියාඹන පීරිසි Unidentified Aerial Phenomena (UAP) සම්බන්ධයෙන් පාර්ලිමේන්තුවේ විශේෂ සැසියක් පැවැත්වෙද්දීය. එදා පාර්ලිමේන්තුවේ සිදුවූයේ පියාඹන පීරිසි සහ පිටසක්වළ ජීවීන් සම්බන්ධයෙන් සාක්ෂි විමසීමකි. 
වසර 1,000 කට වඩා පැරැණි යැයි කාලනිර්ණ පරීක්ෂණවලින් තහවුරු වුණු අඩි 3.3 ක් උසැති කුඩා කෙසඟ එම අසාමාන්‍ය සිරුරුවල හිස ප්‍රමාණයෙන් විශාලය. සිරුරුවලට අත්වල ඇඟිලි 3 කි. ජේමී මවුසාන්, පාර්ලිමේන්තුවට පැවැසූ ආකාරයට, පොසිලකරණයට ලක්වුණු එම සිරුරු හමුවී ඇත්තේ පේරු රටේ, නස්කා කාන්තාරයට අයත් වෙරළ අද්දර පිහිටි ඇල්ගී ලෙනකිනි. ඒ, 2017 වසරේදීය. 

මෙක්සිකෝව සහ පේරු යන රටවල් අයත් වන්නේ ලතින් ඇමෙරිකාවටය. පේරු රටින් හමුවුණැයි කියන සිරුරු, මෙක්සිකෝවට ගෙන යෑම සහ ඒවා ජේමී මවුසාන් අතට පත් වීම සම්බන්ධයෙන් පේරු රජය ද විමර්ශනයක් ආරම්භ කර ඇතැයි පැවැසෙයි. එම සිරුරු තමන්ට ලැබුණේ කෙසේදැයි ජේමී මවුසාන් අනාවරණය කර නැත. 

ජේමී මවුසාන් පසුගිය සැප්තැම්බර් 12 වැනිදා එම සිරුරු මෙක්සිකෝ පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළේ තමන් පවසන්නේ ‘සත්‍යයක්’ බව දිවුරා පොරෙන්දු වෙමිනි. එහෙයින් ඔහු ඉදිරිපත් කළ සාක්ෂිවලට වටිනාකමක් ලැබුණි. ‘මනුෂ්‍ය නොවන’ එම සිරුරු දෙකෙන් එකක, උදරයේ බිත්තර වැනි යමක් ඇති බව එක්ස් රේ පරීක්ෂණවලින් පෙනී ගියේ යැයි ද ජේමී මවුසාන් පාර්ලිමේන්තුවට දැනුම් දුන්නේය. 

ඊට අමතරව, ‘කැඩ්මියම්’ සහ ‘ඔස්මියම්’ නමැති අති දුර්ලභ ලෝහ කැබැලි සිරුරුවලට බද්ධ කර තිබී හමුවුණු බව ද පැවැසීය. මෙක්සිකෝවේ පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ කුඩා අසාමාන්‍ය සිරුරු පිටසක්වළයන්ගේ යැයි සෘජුව ප්‍රකාශ කිරීම වැරදි යැයි ඇමෙරිකාවේ චිකාගෝ නුවර මහාචාර්ය ජෝඩන් බ්‍රිම් මාධ්‍ය හමුවේ පැහැදිලි කළේ මෙක්සිකෝ එම පිටසක්වළයන් ගැන ලොව කැලැඹෙද්දීය. ජෝඩන් බ්‍රිම් යනු පිටසක්වළ ජීවීන් සිටිනවාදැයි සොයන, විශ්වය සම්බන්ධයෙන් පර්යේෂණ කරන ලොව කීර්තිමත් විද්වතුන්ගෙන් කෙනෙකි. 

‘මෙක්සිකෝ පාර්ලිමේන්තුවට ඉදිරිපත් කළ ඒ අසාමාන්‍ය සිරුරු පිටසක්වළ ජීවීන්ගේ යැයි සෘජුව කීමට බැහැ. ඒවා ඉදිරිපත් කළේ විද්‍යාඥයකු හෝ විද්වතකු නොවෙයි. ජේමී මොසාන් කියන්නේ පියාඹන පීරිසි සහ පිටසක්වළ ජීවීන් ගැන සොයන විද්වතකු නොවෙයි. පියාඹන පීරිසි ගැන හෝ පිටසක්වළ ජීවීන් ගැන විද්‍යාත්මක පැහැදිලි කිරීමක් කරන්න ඔහුට විද්‍යාත්මක දැනුමක් නෑ. ඔහු මාධ්‍යවේදියෙක්. ඔහු මීට පෙර ද මේ අයුරින් ඉදිරිපත් කළ සාක්ෂි බොරු වී තිබෙනවා. වෙනසකට තියෙන්නේ, මෙවර ඔහු මෙක්සිකෝ පාර්ලිමේන්තුවට එම පිටසක්වළ ජීවීන්ගේ යැයි කියන සිරුරු ඉදිරිපත් කළේ, පිටසක්වළ ජීවීන් සිටිනවා යැයි පාර්ලිමේන්තුව හමුවේ දිවුරුම් දෙමින්.’ යැයි මහාචාර්ය ජෝඩන් බ්‍රිම් මාධ්‍ය හමුවේ පැවැසුවේය. 

ඇමෙරිකානු ජාතික ගගන විද්‍යාව සහ අභ්‍යවකාශ පරිපාලන අධිකාරිය හෙවත් ‘නාසා’ ආයතනය පියාඹන පීරිසි සහ පිටසක්වළ ජීවීන් ගැන විශේෂ අනාවරණයක් කළේ මෙක්සිකෝ පිටසක්වළයන් කරළියට පැමිණීමෙන් පසුවය. නාසා ආයතනය පිටසක්වළ ජීවීන් සහ පියාඹන පිරීසි සම්බන්ධයෙන් නව වාර්තාවක් එළිදක්වීය. ඇමෙරිකාවේ නාසා ආයතනය, දශක ගණනාවක් තිස්සේ, පියාඹන පීරිසි සම්බන්ධයෙන් දත්ත රැස් කරයි. ඇමෙරිකන් ගුවන් හමුදා බුද්ධි අංශයේ සහාය ද ඒ සඳහා ලබා ගනී. නාසා ආයතනය ‘පියාඹන පීරිසි’ හඳුන්වන්නේ ‘හඳුනා නොගත් ආකාශ වස්තූන්’ යනුවෙනි. 

මෙම ‘වස්තූන්’, පැහැදිලි කළ නොහැකි අද්භූත සංසිද්ධියක් බව නාසා විද්‍යාඥයන් පිළිගෙන අවසන්ය. නාසා ආයතනය, නිකුත් කළ නව වාර්තාවේ සඳහන් වන්නේ ‘හඳුනා නොගත් එම ආකාශ වස්තූන්’, පිටසක්වළ ජීවීන්ගේ පියාඹන පීරිසි යැයි කීමට හෝ එසේ නොවේ යැයි කීමට හෝ හැකියාවක් නැති බවය. 

‘පිටසක්වළ ජීවීන් සැබෑවක් යැයි කීමට හෝ පිටසක්වළ ජීවීන් බොරුවක් යැයි කීමට හෝ හැකියාවක් නැහැ. හඳුනා නොගත් ආකාශ වස්තූන් විශ්වයේ ඈත සිට පැමිණෙන පිටසක්වළ ජීවීන්ගේ අභ්‍යවකාශ යානා යැයි කීමට ප්‍රබල විද්‍යාත්මක සාක්ෂි මෙතෙක් හමුවී නැහැ. මේ දේවල් සම්බන්ධයෙන් දිගටම විමර්ශන කළ යුතුයි’ යැයි පිටසක්වළ ජීවීන් සිටිනවාද නැද්ද යන්න සම්බන්ධයෙන් නාසා ආයතනය නිකුත් කළ පිටු 36 කින් සමන්විත වාර්තාවේ අවසන් නිගමනය විය. 

මේ අතරේ, වොෂින්ටන් අගනුවරදී, විශේෂ මාධ්‍ය හමුවකට එක් වුණු නාසා ප්‍රධානී බිල් නෙල්සන් කියා සිටියේ, පියාඹන පීරිසි සහ පිටසක්වළ ජීවීන් ගැන සෙවීමට නාසා ආයතනය නව ප්‍රධානියකු පත් කර ඇත. ඔහු මාර්ක් මැක්ලර්නිය. විමර්ශන කටයුතුවලදී, මාර්ක් මැක්ලර්න් ස්වාධීනව කටයුතු කරනු ඇතැයි ද නාසා ප්‍රධානියා වැඩි දුරටත් පැහැදිලි කළේය. 

 ඇමෙරිකා නාසා ආයතනයේ විද්‍යාඥයන් සහ ජේමී මවුසාන් අතරේ පසුගිය වසර ගණන තිස්සේ මත ගැටුම් පැවැතියේය. එහෙයින්, ජේමී මවුසාන් ඉදිරිපත් කරන සාක්ෂි පිළිගැනීමට නාසා විද්‍යාඥයෝ අදිමදි කරති. මෙම අසාමාන්‍ය සිරුරු 2017 වසරේ පේරු රටින් හමුවුණැයි කී අවදියේ, පිටසක්වළ ජීවීන්ගේ යැයි සාක්ෂි රැසක් ජේමී මවුසාන් නාසා විද්‍යාඥයන් වෙත යොමු කළ බව ද පැවැසෙයි. කෙසේ නමුත් එම සාක්ෂි සියල්ල ‘බොරු’ යැයි නාසා විද්‍යාඥයෝ තහවුරු කළහ. නාසා විද්‍යාඥයන් සහ ජේමී මවුසාන් අතරේ ගැටුම එයයි. 
මෙක්සිකෝ පාර්ලිමේන්තුවේ දී ලොවට අනාවරණය කළ පිටසක්වළ ජීවීන්ගේ යැයි සැක කෙරෙන එම සිරුරු පසුගියදා විශේෂ වෛද්‍ය පරීක්ෂණවලට යොමු කළ බවත්, එම සිරුරු බොරු යැයි කීමට සාක්ෂි නොමැති බවත් මෙක්සිකෝ වෛද්‍ය කණ්ඩායමක් පසුගිය 19 වැනිදා මාධ්‍ය හමුවේ පැවැසීය. මෙම වෛද්‍ය කණ්ඩායමට නායකත්වය දුන්නේ වෛද්‍ය හෝසේ දෙ යේසුස් සල්සේ බෙනිටිස් ය. වෛද්‍ය හෝසේ දෙ යේසුස් මෙකිස්කෝ නාවික හමුදාවේ අධිකරණ වෛද්‍යවරයෙකි. 

පිටසක්වළයන්ගේ යැයි සැක කෙරෙන එම සිරුරු සී.ටී. ස්කෑන් පරීක්ෂණයකට, ෆ්ලොස්කොපී සජීවී ස්කෑන් පරීක්ෂණයකට සහ සාමාන්‍ය එක්ස් රේ පරීක්ෂණයකයට යොමු කිරීමට වෛද්‍ය හෝසේ දෙ යේසුස් සහ ඔහුගේ කණ්ඩායම කටයුතු කර තිබේ. එහිදී තහවුරු වී ඇත්තේ සිරුරු අස්ථි එකතු කරමින් සකස් කළ බොරු සිරුරු නොවන බවය. 

අසාමාන්‍ය සිරුරුවල ඇටසැකිළි කිසියම් හඳුනා ගැනීමට නොහැකි අසාමාන්‍ය ජීවියකුගේ බව තහවුරු වුණැයි වෛද්‍ය හෝසේ දෙ යේසුස් මාධ්‍ය හමුවේ පැහැදිලි කළේය. එක් සිරුරක උදරයේ ඇත්තේ බිත්තර වැනි දෙයක් බව ද ස්කෑන් පරීක්ෂණවලින් තහවුරු වූ බව වෛද්‍ය හෝසේ දෙ යේසුස් වැඩි දුරටත් පෙන්වා දුන්නේය. 

මෙක්සිකෝ පිටසක්වළයන් ගැන මෙසේ තව තවත් විද්‍යාත්මක වශයෙන් සාක්ෂි එළියට එද්දී, ඇමෙරිකාවේ නාසා ආයතනය පැවැසුවේ, එම සිරුරු වැඩි දුර පරීක්ෂණ සඳහා තමන්ට ලබා දෙන ලෙසය. කෙසේ නමුත් මෙක්සිකෝ රජය ඊට කිසිදු පිළිතුරක් ලබා දී නොතිබුණි. 

෴ ලුසිත ජයමාන්න
තව කියවන්න

'නීපා' තවත් බිහිසුණු වයිරසයක්

September 24, 2023
ඒ 1998 වසර ය. මැලේසියාවේ, නෙගේරි සෙම්බිලාන් පළාතේ, 'නුගායි නීපා' නමැති ගංගාව අසල ඌරු ගොවිපොලක සේවකයන් හිටිහැටියේ දරුණු උණ රෝගයකින් පෙළෙන්න විය. තද උණට අමතරව, හුස්ම ගැනීමට නොහෙැකි වූ ඔවුන්ගේ ස්නායු දුර්වල වීමට පටන් ගත්තේය. 

ගොවිපොල සේවකයන් 265 දෙනකු රෝගී වූ අතර, සෞඛ්‍ය අංශ සාමාජිකයන් කඩිනමින් ගොවිපොල සහ ඒ අවට ප්‍රදේශය නිරෝධායනයට ලක් කළ බැවින් රෝග ව්‍යාප්තිය පාලනය විය. රෝගී වී මියගිය ගණන 108 කි. එය ඌරන්ගෙන් මනුෂ්‍යන්ට ව්‍යාප්ත වී, පසුව මනුෂ්‍යයන් අතරේ ව්‍යාප්ත වීමට පටන් ගත් වයිරසයක් බව සෞඛ්‍ය අංශ අනාවරණය කර ගත්තේ මාස කීපයක් යද්දීය. එහි ප්‍රතිඵලය වූයේ මිලියන ගණනින් ආසාදිත ඌරන් මරා දැමීමය. 

ඇමෙරිකන් වසංගත රෝග පාලනය සහ වැළැක්වීමේ මධ්‍යස්ථානයේ අවධානය ද නව වයිරසයට හිමිවිය. 'නුගායි නීපා' ගංගාව අසල ඌරු ගොවිපොළකින් පළමු ආසාදිතයා හමුවුණු බැවින්, වයිරසය 'නීපා' යනුවෙන් නම් කෙරුණි. එදා වසර 24 කට පෙර, ලෝක සෞඛ්‍ය සංවිධානය 'නීපා' ගැන බිය පළ කරමින් අනතුරු ඇඟවීමක් කළේය. ඒ, අනාගතයේ දිනෙක, 'නීපා' ගෝලීය වසංගත තත්ත්වයක් නිර්මාණය කිරීමට සමත් වන වයිරස අතරින් එකක් බව කියමිනි. 'නීපා' ඌරන්ගෙන් පමණක් නොව, වවුලන්ගෙන් ද මනුෂ්‍යයන්ට ආසාදනය වෙයි. 

'නීපා' වයිරස ව්‍යාප්තියක් සිදුවෙද්දී එය ජපන් එන්සෙපලයිටිස් යැයි මුලින් වරදවා වටහාගෙන තිබුණි. ජපන් එන්සෙපලයිටිස් වයිරසය ආසාදනය වූ විට එයින් මොළයට බලපෑම් එල්ල වෙයි. ස්නායු ආබාධ ඇති වෙයි. නීපා වයිරසයේ ද රෝග ලක්ෂණ වන්නේ එයයි. 

ජපන් එන්සෙපලයිටිස් මදුරුවන්ගෙන් මනුෂ්‍ය අපට බෝවන වයිරසයකි. මේ වනවිට දකුණු ඉන්දියාවේ කේරළ ප්‍රාන්තයේ 'නීපා' වසංගත තත්ත්වයක් නිර්මාණය වී අවසන්ය. වයිරසය ආසාදනය වූ ගණන 6 කි. මියගිය ගණන දෙකකි. සෞඛ්‍ය සේවකයින් ඇතුළු 700 කට වැඩි පිරිසක් වයිරසය ආසාදනය වී ඇතිදැයි සෙවීමේ පරීක්ෂණවලට ලක් කර කෙරුණු අතර, කේරළ ප්‍රාන්ත බලධාරීහු සමහර පාසල්, කාර්යාල සහ පොදු ප්‍රවාහන ජාල වසා දැමීමට පියවර ගත්හ. 
වසර පහක් තුළ කේරළයට නීපා වයිරසයෙන් බලපෑම් එල්ල වුණු සිව්වැනි අවස්ථාව මෙයයි. ව්‍යාප්තිය අනුව 'නීපා' වයරසය, 40% සහ 75% අතර මරණ අනුපාතයක් පෙන්වයි. 'නීපා' වයිරසයේ සෙසු රෝග ලක්ෂණ වන්නේ වමනය, ඇඟපත වේදනාව. හිසරදය ආදියයි. මේ වනවිට කේරල ප්‍රාන්ත වැසියන් හට මුඛ ආවරණ පළඳින ලෙස ද උපදෙස් දී තිබේ.

'කොවිඩ් 19' කොරෝනා වයිරස වසංගතයේදී මෙන් මුඛ ආවරණ නිසි ලෙස පැළඳීම සහ නිසි සෞඛ්‍ය පුරුදු මගින් 'නිපා' වයිරසය ආසාදනය වීමත් 'නීපා' වයිරස ව්‍යාප්තියත් අවම කර ගැනීමට හැකිවෙයි. 'නීපා' වයිරසයට ද බෙහෙතක් නැත. පසුගිය 21 වැනිදා වනවිට ඉන්දියාවේ කේරළ ප්‍රාන්තයට අමතරව, බංගලාදේශය, සිංගප්පූරුව සහ පිලිපීනය යන රටවලින් ද 'නීපා' ආසාදයන් වාර්තා වී තිබේ. 

෴ ලුසිත ජයමාන්න
තව කියවන්න

ඉන්දු කැනඩා අර්බුදය ඔඩුදුවයි

September 24, 2023
කැනඩාවේ ප්‍රමුඛ පෙළේ මානව ක්‍රියාකාරියකු වූ ශීක් ජාතික හර්දීප් සිං නිජාර්ගේ ඝාතනය මුල්කොට ගනිමින් කැනඩාවත් ඉන්දියාවත් අතරේ රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අර්බුදයක් නිර්මාණය වී ඇති අතර, ඉන්දියාවේ රැඳී සිටි කැනඩා තානාපතිවරයාටත්, කැනඩා රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික නිලධාරීන්ටත් වහා පිටත් වන්නැයි අග්‍රාමාත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදි රජය නියෝග කර තිබේ. කැනේඩියානු ශීක් ජාතික හර්දීප් සිං නිජාර්ගේ ඝාතනය සිදුවූයේ පසුගිය ජූනි 18 වැනිදාය

45 හැවිරිදි හර්දීප් සිං නිජාර් ඝාතනය වූයේ කැනඩාවේ බ්‍රිටිෂ් කොලොම්බියා ප්‍රාන්තයේ, සරේ නුවර ශීක් දේවස්ථානයක් ඉදිරියේය. ශීක්වරුන්ගේ නිජබිම ලෙස සැලකෙන්නේ ඉන්දියාවේ පන්ජාබ් ප්‍රාන්තයයි. පන්ජාබ් ප්‍රාන්තයෙන් පිට ශීක්වරුන් වැඩි පිරිසක් ජීවත් වන්නේ කැනඩාවේය. කැනඩාවේ ශීක් ප්‍රජාව එරට මැතිවරණවලදී පවා ප්‍රබල සාධකයකි. හර්දීප් සිං නිජාර්ට කැනඩා පුරවැසිභාවය හිමිවූයේ 2007 දීය.

හර්දීප් සිං නිජාර්ගේ ඝාතනය පසුපස ඉන්දීය අග්‍රාමාත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදිගේ හින්දු ජාතිකවාදී භාරතීය ජනතා පක්ෂ රජයේ ඒජන්තවරුන් සිටිනවා යැයි කැනඩා අග්‍රාමාත්‍ය ජස්ටින් ටෲඩෝ චෝදනා කර ඇත. කැනඩා අග්‍රාමාත්‍යවරයා මෙසේ චෝදනා කළේ එරට පාරිලිමේන්තුවේ විශේෂ සැසියකට සහභාගී වෙමිනි. 

පසුගියදා නවදිල්ලි අගනුවර පැවැත්වුණු ‘ජී20’ රාජ්‍ය නායක සමුළුවේදී ද මෙම චෝදනා සම්බන්ධයෙන් අග්‍රාමාත්‍ය ටෲඩෝ ඉන්දීය අග්‍රාමාත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදි සමඟ සාකච්ඡා පැවැත්වීමට උත්සාහ කළේය. ඒ, ‘ජී20’ සමුළුවට සමගාමීවය. 

‘ගජ මිතුරන්’ වූ අග්‍රාමාත්‍ය ටෲඩෝ සහ අග්‍රාමාත්‍ය මෝදි අතරේ හිත් අමනාපකම් ඇතිවූයේ එම අවස්ථාවේදීය. ඒ අනුව, සාකච්ඡාව මිනිත්තු කීපයකට අවසන් විය. රාජ්‍ය නායකයන් දෙදෙනා ඡායාරූපවලට මුහුණ දුන්නේ මුහුණු එල්ලාගෙනය. අග්‍රාමාත්‍ය ටෲඩෝ, හර්දීප් සිං නිජාර්ගේ ඝාතනය පසුපස ඉන්දීය රජයට සිටිනවා යැයි චෝදනා කළේ ‘ජී20’ සමුළුව අවසන් කරමින් ආපසු කැනඩාවට යෑමෙන් පසුවය. 

කැනඩා ආරක්ෂක අංශ හර්දීප් සිං නිජාර්ගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් විශේෂ විමර්ශනයක් ආරම්භ කර ඇති බවත්, එම විමර්ශන ඉදිරියට ගෙන යෑමට ඉන්දීය රජයේ සහාය අපේක්ෂා කරන බවත් අග්‍රාමාත්‍ය ටෲඩෝ පැහැදිලි කළේය. 

 ඉන්දියාව අමනාප කර ගැනීමේ අදහසක් කමන්ට නැති නමුත්, හර්දීප් සිං නිජාර්ගේ ඝාතනය සම්බන්ධයෙන් සත්‍යය දැන ගැනීමට තමන්ට අවශ්‍ය බව අග්‍රාමාත්‍ය ටෲඩෝ පෙන්වා දී තිබේ. කැනඩාවේ අසල්වැසියා මෙන්ම මිතුරා ද වන ඇමෙරිකාව ද ඉන්දීය රජයෙන් ඉල්ලීමක් කර ඇත්තේ, කැනඩාව එල්ල කරන එම බරපතල චෝදනා සම්බන්ධයෙන් කැනඩා රජය සමඟ සහයෝගයෙන් කටයුතු කරන ලෙසය. 

කැනඩාව සහ ඉන්දියාව අතරේ හටගත් මෙම රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අර්බුදය සම්බන්ධයෙන් ඇමෙරිකාව ඇතුළු බටහිර රටවල් පසුවන්නේ දැඩි කනස්සල්ලෙනි. බටහිර රටවල් සහ චීනය අතර පවතින අර්බුදවලදී එම රටවලට ඉන්දියාවේ සහාය හිමිවීම විශාල ශක්තියක් වීම ඊට එක් හේතුවකි.

එපමණක් නොව, ඉන්දියාව ලොව පස්වැනි ආර්ථික බලවතාය. කැනඩාව, ඉන්දියාව සමඟ පැටලුණත්, ඇමෙරිකාව හෝ වෙන කිසිදු රටක් හෝ ඉන්දියා අමනාප කර ගැනීමට කටයුතු නොකරන බව ජගත් දේශපාලන විශ්ලේෂකයෝ පෙන්වා දෙති. කැනඩා රජයට අනුව, හර්දීප් සිං නිජාර්, ඉන්දියාවේ පන්ජාබ් වැසියන්ගේ අයිතීන් වෙනුවෙන් පෙනී සිටි ක්‍රියාකාරියෙකි. ඔහු නිරන්තරයෙන්, ඉන්දීය අග්‍රාමාත්‍ය මෝදිගේ රජය විවේචනය කළ අයෙකි. ඉන්දීය රජයට අනුව, හර්දීප් සිං නිජාර්, ‘කලිස්තානී’ ශීක් බෙදුම්වාදී ත්‍රස්ත කල්ලි නායකයාය. 

පන්ජාබයේ ක්‍රියාත්මක මෙම බෙදුම්වාදී ත්‍රස්ත කල්ලිය, පන්ජාබ් ප්‍රාන්තය ඇතුළු තවත් ශීක්වරුන් පදිංචි ප්‍රදේශ වෙනුවෙන් වෙනම පාලනයක් ඉල්ලයි. ඉන්දියාවේ දී මර්දනයට ලක් වූ ‘කලිස්තානී’ කල්ලිය, කැනඩාවේ ක්‍රියාත්මකය. කැනඩා රජයේ අනුග්‍රහය මෙන්ම සහාය ද ඔවුන්ට හිමිවන බවට ඉන්දීය රජය අවස්ථා ගණනාවකදී චෝදනා නගා තිබේ. එය වහා නැවැත්වීමට අවශ්‍ය පියවර ගන්නැයි ද අවස්ථා ගණනාවකදී අග්‍රාමාත්‍ය මෝදිගේ රජය කැනඩා රජය කැනඩා අග්‍රාමාත්‍ය ජස්ටින් ටෲඩෝගේ රජයෙන් ඉල්ලා ඇත. 

කෙසේ නමුත්, කැනඩා රජය ඒ සම්බන්ධයෙන් කිසිදු පියවරක් නොගත් බවට චෝදනා එල්ල වී තිබේ. ඉන්දියාව සමඟ පවතින අර්බුදය හේතුවෙන්, ඉන්දියාවට යෑමෙන් වළකින්නැයි කැනඩා රජය එරට වැසියන්ට අනතුරු අඟවා තිබේ. කැනඩාවේ උසස් අධ්‍යාපනය ලබන ඉන්දීය තරුණ තරුණියන් බොහොමයකි. හටගත් රාජ්‍ය තාන්ත්‍රික අර්බුදය හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ අධ්‍යාපන කටයුතු සම්බන්ධයෙන් ද ගැටලු මතු වී අවසන්ය. 

෴ ලුසිත ජයමාන්න
තව කියවන්න

Sep 4, 2023

හොඳ කියවන්නෙක් තමයි හොඳ ලේඛකයෙක් වෙන්නේ - අනුරාජ් ඉලංග විජේරත්න

September 04, 2023
අනුරාජ් ඉලංග විජේරත්න දක්ෂ නිර්මාණකරුවෙකි. ඔහු ප්‍රකට, රූපමය නිර්මාණකරුවකු ලෙසය. ඔහුගේ තිර රචනයෙන් සහ අධ්‍යක්ෂණයෙන් එළිදැක්වුණු රූපමය නිර්මාණ ගණන 30 කට වැඩිය. අනුරාජ්, දක්ෂ ලේඛකයෙකි; විශේෂාංග රචකයෙකි. දැන් ඔහු තවත් අලුත් වැඩකට අත ගසා සිටී. ඒ නවකතාකරුවකු ලෙසය. 'අනුරපුර වීරයෝ: තරු දොරටුවේ අබිරහස' ඔහුගේ පළමු යොවුන් නවකතාවය. 

කුඩා කාලයේ සිට පොත් කියවනවා නේද? ඔබ ලිවීමට පෙලඹුණේ කොහොමද? 
ලේඛකයකු වෙන්න අඩිතාලම වැටුණේ අවුරුදු 4 වගේ ඉදන් පොත් කියවන්න පුරුදු වෙලා හිටිය නිසා. ඒකට ප්‍රධාන හේතුව අපේ අම්මා. ඇය හොඳ පාඨකයෙක්. මට මතකයි ඉස්සර, 'සුදු වැද්දා', 'සුදු ගෝනා' කතාව කියලා ඇය මගින් නවත්තනවා; ඉතිරිය අපිට කියවලා බලන්න කියලා. ජාඇල නගරසභා පුස්තකාලයට මාව බඳවා ගත්තේ පෙර පාසල් කාලෙමයි. මම අදත් විශ්වාස කරන දෙයක් තමයි; හොඳ කියවන්නෙක් තමයි හොඳ ලේඛකයෙක් වෙන්නේ. එනිඩ් බ්ලයිටන්ගේ 'අතුරුදහන් වූ කුමාරයාගේ කතාව', 'තැපැල් මංකොල්ලය', 'අතුරුදහන් වූ අශ්වයා', 'සත් යහළු වික්‍රම්', 'පන්පසිඳුවන්', මාක් ට්වේන්ගේ 'ටොම් සෝයර්', 'හකල්බරි ෆින්', 'හයිඩි', දෙනගම සිරිවර්ධනයන්ගේ 'ගුරු පඬුරු' ඩී.ඇම් කරුණාරත්නගේ 'බස්තියන්ගේ සොහොන', කුලසේන ෆොන්සේකා සූරීන්ගේ 'සෝමපුර වීරයෝ', 'කල්ලන්දූවේ මුතු කොල්ලය' වැනි පොත් ආර් ස්පිට්ල්ගේ 'සුදු ගෝනා' සහ 'සුදු වැද්දා' වැනි පොත් නිසයි මා පොත් වලට ආදරය කරන්න පටන් ගත්තේ; කියවීමට ආශා කරන්නේ. 

 ලේඛකයකු වීම කුඩා කළ හීනයක්ද?
නෑ. මුලින් පුරාවිද්‍යායකු වෙන්නේ හිතන් හිටියේ. ඒත් පසුව ඒක වෙනස් වුණා. අවුරුදු 19 වගේ වෙද්දී මගේ හීනය වුණේ චිත්‍රපට අධ්‍යක්ෂක කෙනෙක් වීමයි. ඒ බලාපොරොත්තුවේ තමයි මම ජීවත් වෙන්නේ. මේ වෙද්දී කෙටි චිත්‍රපට 19, වාර්තා චිත්‍රපට 6 ක් ඇතුලු රූපමය නිර්මාණ 30 පමණ තිරරචනය කොට අධ්‍යක්ෂණය කර තිබෙනවා. 2011 වර්ෂයේදී මා හට සිනමා විචාරය වෙනුවෙන් පිදෙන 'ජයවිලාල් විලේගොඩ අනුස්මරණ සම්මානය' OCIC සිග්නිස් සම්මාන උළෙලේ දී දිනාගැනීමට හැකිවුණා. මා විසින් නිර්මාණය කළ කෙටි චිත්‍රපට සහ වාර්තා චිත්‍රපට බොහොමයක් ජාත්‍යන්තර සහ දේශීය චිත්‍රපට උළෙල නියෝජනය කර තිබෙනවා. කලක් රූපවාහිනී නාලිකාවක වැඩසටහන් නිෂ්පාදකවරයකු සහ තිරරචකයකු ලෙස කටයුතු කළ මා, වර්තමානයේ වාර්තා සහ TV Series අධ්‍යක්ෂවරයකු, තිරරචකයකු, නිෂ්පාදකවරයකු විදියට කටයුතු කරනවා. 

ලේඛන වැඩ වලට යොමු වුණු හැටි කතා කළොත් ... 
මගේ මුල්ම රැකියාව ලෙස 2006 දී මෙරට ජනප්‍රිය පුවත්පතක විශේෂාංග ලේඛකයකු ලෙස සම්බන්ධ වීමට හැකියාව ලැබුණත්, එහි නිරත වුණේ ඉතාමත් කෙටි කාලයක් පමණයි. පසුව ජයවර්ධනපුර විශ්වවිද්‍යාලයට ඇතුල් ලේඛකත්ව සහ සන්නිවේදන ඩිප්ලෝමාව සහ කලා උපාධිය හැදෑරීමට හැකියාව ලැබුණා.

'අනුරපුර වීරයෝ: තරු දොරටුවේ අබිරහස' ගැන කතා කරමු. කොහොමද මේ පොත රචනා කළේ? 
මේ නවකතාව ලියන්න මට මුලින් අදහස ආවේ 1997 දී, මම 7 වසරේ සිටිද්දී.‍ පස්සේ 2004 වගේ පිටු කිහිපයක් ලිව්වා. ඒ ලිවීම රසවත් නැහැ කියලා මට හිතුණ හින්දා 2016 වගේ වෙනකන් ලියන්නේ හිතුවේ නැහැ. මේ කාල සීමාව තුල පොලොන්නරුව, අනුරාධපුර සෑහෙන වාරයක් සංචාරය කළා. පොත අදාලව එක් විෂය ක්ෂේත්‍ර පිළිබඳ පර්යේෂණය කළා. ජාතික කෞතුකාගාරය, පොළොන්නරුව, අනුරාධපුර කෞතුකාගාරය නරඹන්න ගියා. ආයෙත් මුල ඉදන් 2016 සැප්තැම්බර්වල එක රාත්‍රියක එළිවෙනකන් පිටු 80 විතර කතාව ලිව්වා. කතාව ලියලා ඉවර කළේ 2020 ජුනි වල. කතාව ලියලා ඉවර වුණ ගමන් උදය ගමආරච්චි මහතාට පොතේ ඇතුළත සිතුවම් අඳින්න දුන්නා. ඒ අතරතුරේ පොතේ සෝදුපත් පරීක්ෂා කිරීම්, සංස්කරණ කටයුතු කළා. 

'අනුරපුර වීරයෝ: තරු දොරටුවේ අබිරහස' එළිදැක්වෙන්නේ සූර්ය ප්‍රකාශනයක් ලෙස නේද?
ඔව්, 2021 වර්ෂයේ ඔක්තෝම්බර් මාසයේ සූරිය ප්‍රකාශන ආයතනයේ අධිපති අතුල ජයකොඩි මහතා සූරිය ප්‍රකාශන ආයතනයේදී හමුවුණා. එතුමා පොත ප්‍රකාශනය සඳහා රැගෙන ලෙස පැවසුවත් රටේ පැවති ආර්ථික කඩා වැටීම්, කඩදාසි මිල වැඩිවීම්, මුදාණ සහ ප්‍රකාශන ගැටලු නිසා පොතක් ප්‍රකාශනය කිරීම එම කාලය සුදුසු නොවේ යැයි මා සිතූ නිසා අතුල ජයකොඩි මහතා හමුවන්න නැවත මා යන්නේ මේ වසරේ ජුනි මුල් සතියේ. ඒ අවස්ථාවේ අතුල මහතා සැප්තැම්බර් සාහිත්‍ය මාසයේ පොත එළිදක්වන්න බාර ගත්තා. එහි ප්‍රතිඵලයක් ලෙස තමයි පසුගිය අගෝස්තු 19 අනුරපුර වීරයෝ වෙළෙදපොළට නිකුත් වෙන්නේ. අතුල ජයකොඩි මහතා ම්‍රද්‍රණ කටයුතුවලට සම්බන්ධ වී සිටි නිසා ගැටලුවක් මතුවුණේ නැහැ. නවකතාවක් ලියන්න හිතුවේ පාඨකයෙක් විදියට පොතකින් මම විඳපු රසය පාඨකයන්ට දෙන්නයි 

මුල්ම නවකතාව ලෙස යොවුන් නව කතාවක් ලියන්න හිතු‍නේ ඇයි?
යොවුන් නවකතා වලට යොවුන් වයසේ දී රස වැටුණු කෙනෙක් කියවීම හැරයන්නේ නැහැ. යොවුන් නවකතාවක් කියන්නේ සාහිත්‍යය ලෝකයට පාඨකයන් බිහි කරන, ආකර්ෂණය කරන මෙවලමක් හැටියට තමයි මම දකින්නේ. යොවුන් නවකතා බිහිවෙනවා අඩුයි. මම මුලින් නම් සඳහන් කළ නවකතාවලට සමීප වෙන්න පුලුවන් පොත් වර්තමානයේ නිර්මාණය වෙන්නේ නැහැ. ඒකයි යොවුන් නවකතාවක් ලිව්වේ.

'අනුරපුර වීරයෝ: තරු දොරටුවේ අබිරහස' කතාව මොන වගේද?
පුරාවිද්‍යා නිලධාරියෙක් වන අනිල් අයියා නම් ඥාති සහෝදරයාට මුහුණ පාන්න වන ගැටලුවක් සම්බන්ධයෙන් අභිරහසක් විසඳන සහන් ඇතුලු මිතුරන් සිව් දෙනෙකු පිළිබඳ අනුරපුර වීරයෝ කෘතියෙන් කියවේ. මෙහිදී රන්මසු උයනේ පිහිටි සක්වළ චක්‍රය හෙවත් තරු දොරටුව, නීලපටයන් නම් පිරිසක්, අනුරපුර යුගයේ තාක්ෂණය වැනි කරුණු ගණනක් කෘතිය පුරා කතාබහ කරනවා.

නව කතාව ලියද්දී පර්යේෂණ කරන්න සිදුවුණා නේද? 
බොහෝ විෂයන් පිළිබඳ පර්යේෂණ සහ සොයා බලන්න සිදුවුණා. නුවර කලාවියේ ජනජීවිතය සහ භාෂාව, අභිචාර විධි, දේව ඇදහීම්, ශ්‍රී ලංකාවේ ස්තුප, ශ්‍රී ලංකාවේ බිතු සිතුවම් සෙනරත් පරණවිතානයන්ගේ වර්ෂා සංකල්පය සහ ස්තූප රන්මසු උයනේ සක්වළ චක්‍රය සහ ඒ පිළිබඳ මතවාද 1 වන කාශ්‍යප රජු විසින් නිකුත් කළා යැයි පැවසෙන, ජාත්‍යන්තරව භාවිතා කළා යැයි කියන රන් කාසිය පිළිබඳ සහ ඉසුරුමුණිය, වෙස්සගිරිය සමඟ එතුමාට ඇති සම්බන්ධය, පර්ජන්‍ය හෙවත් වැස්ස වලාහක දෙවියන්, මිනිසා අශ්ව හිස ලෝහ සහ වාත්තු කර්මාන්තය ජේතවන සහ අභයගිරි දාගැබ් ශ්‍රී ලංකාවේ ලෝකඩ ප්‍රතිමා කලාව වසභ, ගජබා, විජයබාහු, දුටුගැමුණු රජ්ජුරුවන් පිළිබඳ වස්ගමුව වනාන්තරය බෝධි සත්ව ප්‍රතිමා, ශ්‍රී ලංකාවේ බෝධිසත්වරුන්, මහායාන බුදු දහම, ලංකාවේ මහායාන අදහස් රජරට සංස්කෘතික උරුමය විල්පත්තුවේ ඔච්චප්පුකල්ලු පුදබිම සහ සෙල්ලිපි මගන වරාය ගජබා රජු සහ නීල මහා යෝධයා, කනිෂ්ට තිස්ස රජු Inscription of Ceylon ආදී විවිධ සෙල්ලිපි වැනි විෂය ක්ෂේත්‍රය ගණනාවක් පිළිබඳ පර්යේෂණ වල ප්‍රතිඵලය තමයි අනුරපුර වීරයෝ නවකතාව. 

'අනුරපුර වීරයෝ: තරු දොරටුවේ අබිරහස' පොත් මාලාවක්ද?
මේ පොත මුලින් නම් කරලා තිබුණේ අනුරපුර වීරයෝ 1 නමින්. හේතුව මේකේ දෙවෙනි කොටසක් එනවා. අනුරපුර වීරයෝ පොතේ ධනංජය නම් අතුරුදහන් වූ පුරාවිද්‍යා නිළධාරියෙක් පිළිබඳ සඳහන් වෙනවා. ඔහුගේ අතුරුදහන් වීම පිළිබඳ සොයායන මිතුරන් ගැන තමයි එහි අන්තර්ගතය. 

ඔබේ ඉදිරි නිර්මාණ කටයුතු කොහොමද?
'යායි හෙවත් කාල අවකාශයේ සැරිසරන්නා', 'ආත්මාවතරණය', 'ආශ්වාසෝ' යන විද්‍යා ප්‍රබන්ධ ත්‍රිත්වය, 'ටිං බෙලෙක්කයා', 'අස්වින්ද් වලව්වේ මුහුණ පොතේ අභිරහස' යන යොවුන් නවකතා දෙක, 'ආරණ්‍යානී' සහ 'ද්විත්ව කන්‍යා' යන නවකතා දෙක, 'සරුප සාපය' යන රහස් පරීක්ෂක නවකතාව, 'කසල ලන්දේ කපුටු හාමි' ළමා කතාව, යන කෘතීන් ඉදිරියේදී ප්‍රකාශනයට පත්කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා .ඊට පෙර The Creator යන TV Series එක් කරන්න බලාපොරොත්තු වෙනවා. නුදුරු දිනකදී 'රෝස - කුමාරයා' නමින් මුහුණ පොතේ රහස් පරීක්ෂක නවකතාවක් ලියන්නත් බලාපොරොත්තු වෙනවා. 

උදවු කළ අය ගැනත් මතක් කරමුද?
උදව් කළ බොහෝ ඉන්නවා. අනුරපුර වීරයෝ පොතේ පිටු අලංකාර ලෙස සැකසූ බන්දුල අජිත් වල්පොල, ජීවන් පහන් තිළිණ, බටේපොල විජේසිරි, සූරේෂ් ශ්‍යාමන්, ලක්ෂාන් සමරසේකර යන මිත්‍රයන්, පිටකවරය සැකසූ සෞම්‍ය සඳරුවන්, අනුරපුර වීරයෝ පොතේ මුල් පිට කවරය දැක පොත අගයපු ග්‍රන්ථ ප්‍රකාශන සමාගමේ දසුන් සමීර වීරසිංහ, සූරිය ප්‍රකාශන සමාගමේ අතුල ජයකොඩි, මෙවන් ජයකොඩි, K books අධිපතිනිය කාංචනා ප්‍රියකාන්ත, දිනේෂ් සම්පත් කළණ රජින්ධ අත්‍යගල්ල, පොත් සංසදය ,පොත් හුවමාරු සහ විකුණුම් ෆේක් බුක් ගෘෘපයේ ඇඩ්මින්වරුන්, Book rack.lk, තුඩැල්ල ක්‍රිස්තුරාජ ජාතික පාසලේ ගරු විදුහල්පති නිහාල් රුද්‍රිගු පියතුමා ඇතුළු සැමට මා ස්තුති කරන්න කැමතියි. 

'අනුරපුර වීරයෝ: තරු දොරටුවේ අබිරහස' හරහා නවකතාකරණයට පිවිසි අනුරාජ් ඉලංග විජේරත්නගේ අනාගතය සුබය. ඉදිරියේ දී ඔහුගේ සියලු ලේඛන කටයුතු සාර්ථක වේවා යැයි සුබ පතමි.

෴ ලුසිත ජයමාන්න
තව කියවන්න

Sep 3, 2023

ප්‍රාග්යාන් මෙහෙයුම අවසන්

September 03, 2023
‘චන්ද්‍රයාන් 3‘ මෙහෙයුමට යටතේ සඳුගේ දක්ෂිණ ධ්‍රැවයට පතිත කළ රෝබෝ යානා දෙකෙන් එකක් වන ‘ප්‍රාග්යාන්‘ රෝවර් යානය, ඊට පැවැරුණු මෙහෙයුම් සියල්ල සාර්ථකව සම්පූර්ණ කළ බව ඉන්දීය අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ ආයතන පවසයි. ඒ අනුව, ‘ප්‍රාග්යාන්‘ රෝවර් යානයේ මෙහෙයුම් අවසන් බවත්, රෝවර් යානය අක්‍රිය කර දමන බවත් ඉන්දීය විද්‍යාඥයන් පැහැදිලි කර තිබේ. 

 රෝවර් යානයක් යනු රෝදවලින් සමන්විත එහෙ මෙහෙ යමින් ගවේෂණ කටයුතු කරන යානාය. ‘ප්‍රාග්යාන්‘ රෝවර් යානයට බලය සැපයීම සිදුවූයේ එහි සූර්ය පැනල ආධාරයෙනි. අක්‍රිය කර දැමුණත් රෝවරයේ බැටරි තවමත් හොඳින් ආරෝපණය වී ඇතැයි ද ඉන්දීය විද්‍යාඥයෝ වැඩි දුරටත් පැහැදිලි කරති. 

‘චන්ද්‍රයාන් 3‘ මෙහෙයුම යටතේ යානා සඳුගේ දක්ෂිණ ධ්‍රැවයට ගොඩබෑ ඉන්දීය යානා වන්නේ ‘වික්‍රම්‘ සහ ‘ප්‍රාග්යාන්’ ය. සඳුගේ දක්ෂිණ ධ්‍රැවයට රොබෝ යානා පතිත කළ පළමු රට ලෙස සැලකෙන්නේ ද ඉන්දියාවය. ‘ප්‍රාග්යාන්’ සඳ මත එහෙමෙහෙ යමින් වැදගත් විද්‍යාත්මක පර්යේෂණ රැසක් සිදු කළේය.

සඳේ දක්ෂිණ ධ්‍රැවයේ පස් පරීක්ෂා කළේය. එම පස්වල සල්ෆර් (ගෙන්දගම්) සහ තවත් මූලද්‍රව්‍ය කීපයක් ඇති බව තහවුරු කර ගත්තේය. සඳේ පස්වල සල්ෆර් තිබීමෙන් අදහස් වන්නේ ද්‍රව අයිස් ඇති බව යැයි විද්‍යාඥයෝ පැහැදිලි කරති. සඳ මතුපිට ජල අංශු ඇති බව මේ වනවිට තහවුරු වී තිබේ. 

එම සොයා ගැනීම කළේ 2008 වසරේ ඉන්දියාවේ ‘චන්ද්‍රයාන් 1’ මෙහෙයුම යටතේය. එදා නාසා ආයතනය පවා පුදුම කිරීමට ඉන්දීය විද්‍යාඥයන් සමත් විය.

෴ ලුසිත ජයමාන්න
උපුටා ගැනීම - NDTV
තව කියවන්න

හිරු ගවේෂණයට යන ආධිත්‍යා

September 03, 2023
‘චන්ද්‍රයාන් 3’ මෙහයෙුමේ සාර්ථකත්වයෙන් පසු, ඉන්දිය අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ ආයතනයේ විද්‍යාඥයන් හිරු ගවේෂණයට රොපෝ යානයක් පිටත් කර හැරියේය. රොබෝ යානය ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ ලෙස නම් කර තිබේ. ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ යානය, සැප්තැම්බර් 2 වැනිදා උදෑසන 11.50 ට, පෘථිවි කක්ෂය බලා ගියේ, ඉන්දීය අභ්‍යවකාශ පර්යේෂණ ආයතනයේ ‘පී.එස්.එල්.වී.’ රොකට්ටුවේ ආධාරයෙනි. 

රොකට්ටුව උඩු ගුවන බලා පිටත්ව ගියේ ආන්ද්‍රා ප්‍රදේශ් ප්‍රාන්තයේ, ශ්‍රීහරිකොත, ‘සතිෂ් ධවාන්’ අභ්‍යවකාශ මධ්‍යස්ථානයෙනි. ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ රොබෝ යානය රැගත් ‘පී.එස්.එල්.වී.’ රොකට්ටුව, උඩු ගුවන බලා යද්දී, නියමිත පරිදි, අදියරෙන් අදියර එහි කොටස් වෙන් විය. වෙන් වුණු කොටස් මුහුදට පතිත විය. 

අවසානයේ පෘථිවි කක්ෂයට ගියේ, ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ රොබෝ යානය රැගත් රොකට්ටුවේ ඉහළ කොටසය. ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ රොබෝ යානය, එයින් මිදී පෘථිවියේ පහළ කක්ෂයකට පිවිසුණේය. පෘථිවියේ පහළ කක්ෂයට පිවිසුණු යානය, පෘථිවිය වටා යමින් අවශ්‍ය ප්‍රවේගය ලබාගෙන, ඉන්පසු පෘථිවිය සහ හිරු අතර ඇති, තාරකා විද්‍යාඥයන් විසින් ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයිට් එල් 1’ (ලග්‍රාන්ජ් ලක්ෂ්‍යය) යනුවෙන් හැඳින්වෙන ස්ථානය බලා යනු ඇත. 

මෙම ස්ථානය ඇත්තේ, පෘථිවියේ සිට කිලෝ මීටර් මිලියන 1.5 ක දුරකිනි. යානයට එහි යෑමට ගතවන කාලය දින 125 කි. යානය හිරු ගවේෂණය සිදු කරනු ඇත්තේ මෙම ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයිට් එල් 1’ ස්ථානයේ රැඳෙමිනි. ඉන්දියාව හිරු ගවේෂණයට යානයක් යවන පළමු අවස්ථාව මෙයයි. 

මීට පෙර ඉන්දියාව, අඟහරු ග්‍රහයා ගවේෂණයට යානයක් යවා ඇත. එම යානය අඟහරු කක්ෂයට පිවිසියේ 2014 වසරේදීය. එම යානය හැඳින්වෙන්නේ ‘මංගල්‍යාන්’ යනුවෙනි. ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයින්ට්’ යනුවෙන් තාරකා විද්‍යාඥයන් හඳුන්වන්නේ, හිරු සහ පෘථිවිය යන ග්‍රහ වස්තූන් දෙකේ ගුරුත්වාකර්ෂණයන්ගේ බලපෑමෙන්, ආකර්ෂණයත් විකර්ෂණයත් දෙකම එක විට ඇති අභ්‍යවකාශයේ ඇති ස්ථානයකි. 
ඒ අනුව, මෙවැනි ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයින්ට්’ ස්ථානයේ අභ්‍යවකාශ යානයක් ආයාසයකින් තොරව අභ්‍යවකාශ යානයක් රැඳවීම කළ හැකිය. ‘එල්1’, ‘එල්2’ සහ ‘එල්3’ ආදී වශයෙන්, ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයින්ට්’ ස්ථාන 3 ක් විද්‍යාඥයන් විසින් හඳුනාගනු ලැබ තිබේ. ඉන්දියාවේ ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ යානය, ගුරුත්ව බලයට හසුවී, හිරු දෙසට හෝ පෘථිවිය දෙසට හෝ ඇදී යෑමක් නොමැතිව, කක්ෂයෙහි වෙනස් වීමක් සිදු නොකර, ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයින්ට් 1’ ස්ථානයේ රැඳවෙයි. 

ඇමෙරිකාවේ නාසා ආයතනය, ඔවුන්ගේ අති ප්‍රබල ‘ජේම්ස් වෙබ්’ අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂ රඳවා ඇත්තේ ද මෙම ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයින්ට් 1’ ස්ථානයේය. ‘ලග්‍රාන්ජ් පොයින්ට්’ එම නමින් නම් කර ඇත්තේ ඒවා සොයා ගත් ජෝසප් ලුවී ලග්‍රාන්ජ් නම් කීර්තිමත් ඉතාලි-ප්‍රංශ ගණිතඥයා සිහිගන්වමිනි. 

‘ලග්‍රාන්ජ් පොයින්ට් 1’ ස්ථානයේ රැඳවෙන ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ රොබෝ යානය, හිරුගේ රැස් වළල්ල, (හිරුගේ බාහිර වායුමය වැස්ම. ඉංග්‍රීසියෙන් කොරෝනා යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ මෙයයි.) සූර්ය සුළං ආදිය ගවේෂණය කිරීම සිදු කරනු ඇත. එමෙන්ම, ඒවායින් පෘථිවියට එල්ල වන බලපෑම් අධ්‍යයනය කරනු ඇත. 

ඉන්දීය විද්‍යාඥයන් පවසා ඇත්තේ, වෙන ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ රොබෝ යානය, නියමිතව ස්ථානගත වීමෙන් පසු දිනකට හිරුගේ ඡායාරූප 1,440 ක් පමණ පෘථිවියට එවීමට කටයුතු කරනු ඇති බවය. ඉන්දීය විද්‍යාඥයන්, ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ රොබෝ යානය, නිපදවීම ආරම්භ කර ඇත්තේ 2008 වසරේදීය. ඒ සඳහා වැයවුණු මුදල ඉන්දීය රුපියල් කෝටි 300 කි.

෴ ලුසිත ජයමාන්න
තව කියවන්න

Sep 2, 2023

ලංකා පටුන ශ්‍රී සමුද්‍රගිරි විහාරය

September 02, 2023
නැඟෙනහිර පළාතේ, ත්‍රිකුණාමලය දිස්ත්‍රික්කයේ, කොටිටියාර්පත්තුවට අයත් ලංකා පටුන අතීතයේ ‘ලංකා පට්ටන’ නම් විය. පුරාණයේ මෙම ස්ථානය වෙළඳ වරායකි. කළිඟු රට ගුහසීව රජුගේ දියණිය හේමමාලා කුමරිය සහ දන්ත කුමරු, ශ්‍රී දළදා වහන්සේ රැගෙන, මෙරටට පය තැබුවේ මෙම ස්ථානයෙනි. 

එදා රාත්‍රියේ දළදා වහන්සේ සුරක්ෂිතව තබා ගනිමින්, හේමමාලා කුමරිය සහ දන්ත කුමරු නොයෙක් පුද පූජා පවත්වා ඇත්තේ, කලපුවට ඔබ්බෙන් ඉහළින් ඇති කුඩා පර්වතය මුදුණේය. ලංකා පටුන ශ්‍රී සමුද්‍රගිරි විහාරය පිහිටා ඇත්තේ මෙම පර්වතය කේන්ද්‍රකාට ගනිමිනි. 
පර්වතය මුදුණේ රැය පහන් කර පසුදා හේමමාලා කුමරිය සහ දන්ත කුමරු අනුරාධපුරය දක්වා ගොස් කීර්තිශ්‍රීමේඝවර්ණ (කිත්සිරිමෙවන්) රජු හට ශ්‍රී දළදා වහන්සේ බාර කළහ. 

ශ්‍රී සමුද්‍රගිරි විහාරය ඓතිහාසික වටිනාකමකින් යුතු ස්ථානයකි. ක්‍රි. පූ. 3 වන සියවසේ මහින්දා ගමනයත් සමඟ ශ්‍රී ලංකාව පුරාම ඇති වූ බුදු දහමේ ප්‍රබෝධය නැඟෙනහිර ප්‍රදේශය පුරා ව්‍යාප්ත විය. ශ්‍රී දළදා වහන්සේ රැගෙන හේමමාලා කුමරිය සහ දන්ත කුමරු මෙරටට සැපත් වූයේ ද වූ බුදු දහමේ ප්‍රබෝධයත් සමඟය. 

කොළඹ සිට කිලෝ මීටර් 300 ක් පමණ දුරින් පිහිටි මෙම ඓතිහාසික පුද බිමෙහි අතීතයේ දී මහා සංඝ රත්නය සඳහා නොයෙක් අයුරින් පහසුකම් සලසා ගොඩනැගිලි ආදිය ඉදි කර තිබූ බවට පුරාවිද්‍යා ගවේෂණවලින් අනාවරණය වී තිබේ. 
දන්ත ධාතුන් වහන්සේ හට පුද පූජා පවත්වන ලද ශිලා පර්වතය මත ඉපැරණි දා ගැබක පේසාව කපරාරුව ඒ සඳහා භාවිතා කරන ලද බදාම කොටස් බොරදම අදටත් ඉතා හොඳින් ආරක්ෂා වී ඇත.

දාගැබේ ගර්භය නිදන් හොරුන් විසින් විනාශ කර ඇති අතර, ගඩොලින් නිම කරන ලද ගර්භ පාත්‍රයේ, කුටීර තුනක් කැණීමෙන් පසු සොයාගෙන ඇත. ඉතිරි සියලු කුටීර විනාශ වී ගොසිනි. 

ඉපැරණි දාගැබේ පේසාව කපරාරු කිරීම සඳහා භාවිතා කර ඇත්තේ අනුරාධපුර යුගයට අයත් ඉදිකිරීම් තාක්ෂණය බව පැහැදිලි ය. ඊට අමතරව මෙම ස්ථානයේ බෝසත් ප්‍රතිමාවක් ද තිබෙන්නට ඇතැයි පුරාවිද්‍යාඥයෝ විශ්වාස කරති. 

 මෙහි සංඝාරාමයේ විසූ මහා සංඝරත්නයේ පරිහරණය සඳහා මීටර් 58 දිගින් සහ මීටර් 23 ක් පළලින් යුතු විශාල පොකුණක් ද දාගැබට පහළින් පිහිටයි. සේරුවිල නවෝදයේ ආදි කර්තෘ වහන්සේ දඹගස්ආරේ ශ්‍රී සුමේධංකර මහ නා හිමියන් විසින් 1940 වර්ෂයේදී පමණ මෙම පුද බිම සොයාගත් බව පැවැසෙයි. 
වීරෝධාර රණවිරුවන් විසින් මාවිල්ආරු සොරොව්ව විවෘත කර ගැනීමට කළ මහා සංග්‍රාමයක් සමඟ ඓතිහාසික ලංකා පටුන ශ්‍රී සමුද්‍රගිරි රජමහා විහාරය ද කොටි ත්‍රස්තවාදීන්ගේ ග්‍රහණයෙන් මුදා ගැනිණ.

නැඟෙනහිර තමන්කඩුව දෙපළතේ ප්‍රධාන සංඝනායක සේරුවිල සරණකිත්ති නාහිමියන්ගේ මෙහෙයවීමෙන් දහස් සංඛ්‍යාත බැතිමතුන් හට කිසිදු අවහිරයකින් තොරව වැද පුදා ගැනීමට සියලු පහසුකම් සලසා ඇති අතර සිංහල දෙමළ මුස්ලිම් කිසිදු භේදයකින් තොරව මෙම පූජනීය භූමිය දැක බලා ගැනීමට පැමිණීම ද විශේෂත්වයකි.

෴ ලුසිත ජයමාන්න
 ස්තුතිය - ඩයනා උදයංගනී, මීගොඩ ඔසඳ 
තව කියවන්න

සේරුවාවිල මංගල රජ මහා විහාරය

September 02, 2023
සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ පාදස්පර්ශයෙන් අති පූජනීයත්වයට පත් බෞද්ධ සිද්ධස්ථාන අතර ඓතිහාසික සේරුවාවිල මංගල රජ මහා විහාරය සුවිශේෂී ස්ථානයක් හිමිවෙයි. 

මහා සෑයේ සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ ලලාට ධාතූන් වහන්සේ තැන්පත් කර ඇති බවත්, තපස්සු භල්ලුක වෙළෙඳ දෙබෑයන්ට බුදුරජාණන් වහන්සේ ජීවමාන කාලයේ ලබා දුන් කේස ධාතූන්ගෙන් කොටසක් තැන්පත් කර ඇති බවත් ධාතු වංසයේ සඳහන් වෙයි. 
නැගෙනහිර පළාතේ ත්‍රිකුණාමල දිස්ත්‍රික්කයේ පිහිටා ඇති මෙම ඵෙතිහාසික විහාරස්ථානය වන්දනාමාන කිරීම සඳහා මුහුද හරහා මෙන්ම ගොඩබිම මතින් ද ගමන් කළ හැකි මාර්ග දෙකකි. බෞද්ධ වන්දනාකරුවෝ වැඩි ප්‍රමාණයක් යන කන්තලේ සිට වැටී ඇති මාර්ගයේ දී කි.මීටර් 90 ක පමණ දුරක් ගෙවා සේරුවාවිල පුද බිම වෙත පැමිණෙති. 

ලංකාවේ පළාත් බෙදීම් අනුව, රුහුණු බෞද්ධ රාජ්‍යයේ කෙළවර පිහිටි මෙම පුදබිමෙහි පන්සියයක් මහරහතන් වහන්සේ වැඩ සිටි බව ලංකා බෞද්ධ ඉතිහාසයේ සඳහන් වෙයි.

සංඝාවාස, උපෝසථාගාර බෝධි ගෘහ, ප්‍රතිමා මාලකාදී සියලු විහාරාංගයන්ගෙන් සමන්විත ස්ථානයක් වශයෙන් පැවැති සේරුවාවිල රාජ මහා විහාරය කාවන්තිස්ස රජතුමා විසින් තුන් යොදුනක් මානයේ ගම් බිම් පුදා පුදබිමෙහි මතු දියුණුවට වැඩ සැලසූ බව වංශකතාවල දැක්වෙයි. 
මෙම ඓතිහාසික මහා සෑ කරවන ලද්දේ කාවන්තිස්ස රාජ්‍ය සමයේ ය. (ක්‍රි.පූ. 205 – 61) අප මහා සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේගේ බුද්ධත්වයෙන් අටවන වසරේ ලංකාවට තෙවැනි වර වැඩම කළ අවස්ථාවේදී පන්සියයක් මහරහතන් වහන්සේ සමඟ නිරෝධ සමාපත්තියට සමවැදී සිටි බවත් ධාතු වංශයේ සඳහන් වෙයි. 

මාගම රාජ පරපුර ආරක්‍ෂා කරගෙන සිටි බව කියන සර්වඥයන් වහන්සේගේ ලලාට ධාතුව නිදන් කර සෑදූ මෙම මහා සෑය මංගල මහා සෑය වශයෙන් වහරණු ලබන අතර මීට වසර දෙදහස් දෙසීය ගණනකට පෙර මෙම ස්තූපය සඟසතු කර පූජා කර ඇත්තේ චුල්ල පිණ්ඩපාතික හා තිස්ස විහාරයේ සාගල නම් භික්‍ෂූන් වහන්සේගේ උපදෙස් පරිදි බව ද ධාතුවංශයේ සඳහන් වෙයි. 
දේවානම්පියතිස්ස රාජ්‍ය සමයේ සේරුවිල සමීපයේ දෙතිස් ඵලරුහ බෝධීන් වහන්සේ නමක් රෝපණය කර ඇත. මෑත කාලයේ දී පුරා විද්‍යා සොයා ගැනීම් අනුව එය රෝපණය කර ඇත්තේ කිලිවෙඩ්ඩි නම් වූ ග්‍රාමයේ ය. 

මෙම ඓතිහාසික බෝධීන් වහන්සේ ත්‍රස්ත්‍රවාදීන් විසින් විනාශ කර ඇති අතර දෙතිස්ඵල බෝධීන් වහන්සේ ශ්‍රී වර්ධන බෝධීන් වහන්සේ නමින් සඳහන් වූ සේරුවාවිල පුදබිමටම සම්බන්ධ බව පුරා විද්‍යාඥයින්ගේ මතයයි. අතීතයේ නාග ගෝත්‍රිකයන්ගේ පුණ්‍ය භූමියක් බව සිතිය හැකි සාක්‍ෂි මෙහි පුරාවිද්‍යාත්මක කැණීම්වලදී සොයා ගෙන තිබේ. 
නයි පෙන නවයකින් සහ හතකින් ආවරණය ලත් බුදු පිළිම ඒ අතර දකින්න ලැබේ. පුරා විද්‍යා කැණීම්වලින්, වනාන්තරය දෙසට සිය ගණන් ගල් ගෙවල් මෙන්ම ගල් පොකුණු වරහ සොණ්ඩනම් දැකුම්කළු ගල් කෙම, ආරාමික නටබුන්, කළු ගලින් කළ විශාල මල් ආසන ද සොයා ගැනීමට හැකි වී ඇත. 

෴ ලුසිත ජයමාන්න
 ස්තුතිය - ඩයනා උදයංගනී, මීගොඩ ඔසඳ 
තව කියවන්න

ඉන්දීය යානය අද හිරු බලා යනවා

September 02, 2023
‘චන්ද්‍රයාන් 3’ රොබෝ යානය සාර්ථකව සඳට පතිත කිරීමෙන් ලැබූ පන්නරයෙන් පසු, ඉන්දීය අභ්‍යවකාශ ආයතනය හෙවත් ‘ඉස්රෝ’ අද (2) හිරු ගවේෂණයට යානයක් යැවීමට සැලැසුම් කර තිබේ. 

‘ආධිත්‍යා එල් 1’ යනුවෙන් නම් කළ එම යානය, ඉන්දියාවේ නිෂ්පාදිත රොකට්ටුවක ආධාරයෙන්, අද (2) උදෑසන 11.50 ට පෘථිවි කක්ෂයට යැවීම සිදුවනු ඇත. ‘ආධිත්‍යා එල් 1, යානය හිරු අසලට නොයයි. 

යානය, හිරු සහ පෘථිවිය අසල ‘ලග්‍රාන්ජ් ලක්ෂ්‍යය’ යනුවෙන් තාරකා විද්‍යාඥයන් හඳුන්වන ස්ථානයේ රඳවා තැබෙන බවත්, එහි සිට හිරු ගවේෂණය සිදු කරන බවත් ඉන්දීය අභ්‍යවකාශ ආයතනය පැහැදිලි කර තිබේ. 

‘ආධිත්‍යා එල් 1’ ගවේෂණ යානය, ‘එල් 1’ යනුවෙන් හැඳින්වෙන්නේ, හිරු සහ පෘථිවිය අතර පිහිටි ‘එල් 1’ ලග්‍රාන්ජ් ලක්ෂයේ රඳවා තැබෙන නිසාය. මෙම ස්ථානය ඇත්තේ පෘථිවියේ සිට කිලෝ මීටර් මිලියන 1.5 ක දුරකිනි. 

ඉන්දීය විද්‍යාඥයන්, ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ යානය නිපදවීම ආරම්භ කළේ 2008 වසරේදීය. යානය නිපදවීමට වැය වී ඇති මුදල ඉන්දීය රුපියල් කෝටි 378.53 ක් බව පැවැසෙයි. ‘ආධිත්‍යා එල් 1’ යානය කිලෝ ග්‍රෑම් 400 ක් බරය.

෴ ලුසිත ජයමාන්න
තව කියවන්න

Classified_Ad

Classified_Ad_News_Bottom