ඉන්දීය විපක්ෂ නායක රාහුල් ගාන්ධිට වසර දෙකක සිර දඬුවමක් හිමි විය. ඒ, මැතිවරණ රැළියකදී ‘මෝදි වාසගම ඇති හැමෝම හොරු’ යනුවෙන් ප්‍රසිද්ධියේ කළ ප්‍රකාශයට වරදකරු වීමෙන් පසුවය. 

මෙම ප්‍රකාශය සම්බන්ධයෙන් රාහුල් ගාන්ධි වරදකරු කළේ ගුජරාටයේ සුරාට් අධිකරණයයි. රාහුල් ගාන්ධි එම ප්‍රසිද්ධ ප්‍රකාශය කර ඇත්තේ, 2019 වසරේ මැතිවරණ රැළියකදීය. 

රාහුල්ගේ එම ප්‍රකාශයට, එරෙහිව එවකට ගුජරාට අමාත්‍යවරයකු ලෙස කටයුතු කළ පුර්නේෂ් මෝදි විසින් මෙම සාපරාධි අපහාස නඩුව ගොනු කරනු ලැබ තිබුණි. පුර්නේෂ් මෝදි සහ ඉන්දීය අග්‍රාමාත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදිගේ කිසිදු ඥාති සම්බන්ධයක් නැත. 

රාහුල් ගාන්ධිගේ සිර දඬුවම දින 30 කට අත්හිටුවමින් සුරාට් අධිකරණය ඇප ලබා දුන් අතර, ඔහුට අභියාචනා කිරීමට අවස්ථාව ලබා දීම සඳහා දඬුවම දින 30 ක කාලයකට අත්හිටුවා තිබේ. 

2019 වසරේ දී රාහුල් ගාන්ධි, මෙසේ ‘මෝදි’ වාසගම විචෙනය කළේ නිරව් මෝදි සහ ලලිත් මෝදි සිහිපත් කරමිනි. නිරව් මෝදි සහ ලලිත් මෝදි ව්‍යාපාරිකයන් වන අතර ඔවුන්ට දූෂණ චෝදනා එල්ල වී තිබේ. නිරව් මෝදි සහ ලලිත් මෝදි ද ඉන්දීය අග්‍රාමාත්‍ය නරේන්ද්‍ර මෝදිට සම්බන්ධයක් නොමැත. 

52 හැවිරිදි රාහුල් ගාන්ධි අවිවාහකය. රාහුල් ගාන්ධි ඉන්දීය නිදහස් සටනේ පුරෝගාමී ජවහර්ලාල් නේරුගේ මී මුණුපුරාය. 

ජවහර්ලාල් නේරුගේ බිරිඳ කමලා නේරුය. මොවුන්ගේ දියණිය ඉන්දිරාය. ඉන්දිරා විවාහ වූයේ ව්‍යාපාරික ෆෙරෝස් ගාන්ධි සමඟය. ෆෙරෝස් ගාන්ධි සහ මහත්මා ගාන්ධි තුමන් අතර කිසිදු සම්බන්ධයක් නැත. ඉන්පසු ඉන්දිරා ගාන්ධි වුණු ඇය අග්‍රාමාත්‍ය ධුරය හෙබවූවාය. ඉන්දිරා ගාන්ධිගේ පුතුන් දෙදෙනාගෙන් කෙනකු රජිව් ගාන්ධිය. 

රජිව් ගාන්ධි යනු හිටපු අග්‍රාමාත්‍යවරියක වූ ඉන්දිරා ගාන්ධිගේ පුතුන් දෙදෙනාගෙන් කෙනෙකි. හිටපු අග්‍රාමාත්‍යවරයකු වන රජිව් ගාන්ධි ඝාතනය වූයේ එල්ටීටීඊ බෝම්බකාරියක අතිනි. රාහුල් ගාන්ධි, රජිව් ගාන්ධිගේ සහ සෝනියා ගාන්ධිගේ පුත්‍රයාය. ඉන්දියාවේ ප්‍රධාන විපක්ෂ දේශපාලන බලවේගය වන කෙංග්‍රස් පක්ෂයේ ජ්‍යෙෂ්ඨ නායිකාව ලෙස කටයුතු කරන්නේ සෝනියාය. රාහුල් ගාන්ධි පක්ෂයට නායකත්වය දෙයි.

කොංග්‍රස් පක්ෂය පෙන්වා දී ඇත්තේ, සුරාට් අධිකරණය රාහුල් ගාන්ධිට ලබා දුන් තීන්දුව ‘දේශපාලන පළිගැනීමක්’ ලෙසය. එවැනි නඩු තීන්දුවලින් රාහුල් ගාන්ධි යටපත් කළ නොහැකි යැයි කොංග්‍රස් පක්ෂය වැඩි දුරටත් පැහැදිලි කර ඇත. 

මේ අතර, වසර දෙකක සිර දඬුවමක් නියම වීම හේතුවෙන් රාහුල් ගාන්ධිගේ ලොක් සභා මන්ත්‍රී ධුරය ද අහෝසි වී තිබේ. ලොක් සභාවේ නිවේදනයත් සමඟ ඉන්දීය මැතිවරණ කොමිසමට රාහුල් ගාන්ධිගේ ආසනය සඳහා මන්ත්‍රීවරයකු තෝරා පත්කර ගැනීමට විශේෂ මැතිවරණයක් ප්‍රකාශයට පත් කිරීමට හැකියාව ලැබී ඇතැයි ද පැවැසෙයි. 

ඉන්දියානු ආණ්ඩුක්‍රම ව්‍යවස්ථාවේ 102 (1) (ඊ) වගන්තියේ විධිවිධාන අනුව සහ 1951 ඉන්දීය මහජන නියෝජන පනතේ 8 වැනි වගන්තිය ප්‍රකාරව, රාහුල් ගාන්ධිගේ මන්ත්‍රී ධුරය අහෝසි වී ඇතැයි ලොක් සභා ලේකම් කාර්යාලය නිකුත්කළ නිවේදනයක දැක්වෙයි.

පසුගිය 8 වැනිදාට යෙදුණු ජාත්‍යන්තර කාන්තා දිනය සමරමින්, කටුනායක ගුවන්තොටුපලේ සිට ඉන්දියාවේ තිරුචිරප්පල්ලි නුවර ත්‍රිචි ගුවන්තොටුපොළ දක්වා කාන්තාවන්ගෙන් පමණක් යුත් ගුවන්යානයක් පියාසර කරවීමට ශ්‍රී ලංකන් ගුවන් සමාගම පියවර ගෙන තිබිණි. 

කාන්තා ගුවන් නියමුවරියන්ගෙන් සහ අනෙකුත් ගුවන් යානා කාර්යය මණ්ඩලයක් පමණක් යොදවා සිටි මෙම ගුවන් යානයේ ප්‍රධාන ගුවන් නියමුවරිය ලෙස කටයුතු කළේ කපිතාන් චාමිකා රූපසිංහ මහත්මිය වන අතර, සහාය ගුවන් නියමුවරිය වූයේ පළමු පියාසර නිලධාරී බිමාලි ජීවන්දර මහත්මියයි. 

ගුවන් කාර්යය මණ්ඩල ප්‍රධානී රොෂානී දිසානායක, ගුවන් මැදිරි අධීක්ෂක උපුලි වර්ණකුල, ගුවන් සේවිකා ලක්මිණි දිසානායක, ජයකළණි කින්සන් සහ හර්ෂි වල්පොල යන අය ද මෙම කාර්ය මණ්ඩලය නියෝජනය කළහ.

මෙම ගුවන් ගමන සදහා ඒ - 320 එයා බස් වර්ගයේ ගුවන් යානයක් යොදාගෙන තිබූ අතර, යූ.එල්- 131 දරන එම ගුවන් යානය ගුවන් මගීන් 67 දෙනකු රැගෙන අද උදෑසන 8.10 ට ඉන්දියාවේ ට්රිවචි නුවර බලා ගමන් ඇරඹීය. 

 එම ගුවන් යානය දහවල් 11.10 ට ගුවන් මගීන් 61 දෙනෙකු රැගෙ කටුනායක ගුවන් තොටුපළ වෙත නැවත පැමිණ තබිණි.

තේ දළු නෙලන්නියන් මෙරට ආර්ථිකවට ලබාදෙන දායකත්වය ඉතා විශාල වුවත් එම දායකත්වය ඇගයෙන අවස්ථා ඉතා අල්පය. මේ පුවත තේ දළු නෙලන්නියන් ඇගයුණු අවස්ථාව පිළිබඳවය. 

වසරේ වේගවත්ම තේ දළු නෙලන්නිය ‍තෝරා ඇගයීමේ තරඟාවලියක් රදැල්ල වතුයායේ දී ඉකුත් දා පැවති අතර, එය සංවිධානය කර තිබුණේ හේලිස් සමුහ ව්‍යාපාරය මගිනි. 

එහිදී වසරේ වේගවත්ම සහ හොඳම තේ දළු නෙලන්නිය ලෙස විනාඩි 20ක් ඇතුළත තේ දළු කිලෝ 10 ග්‍රැම් 450 නෙලා ගනිමින් තලවකැලේ වැවිලි සමාගමේ සමර්සෙට් වතුයායේ ආර්. සිදෙයිඅම්මා මහත්මිය ජයග්‍රහණය ලැබුවාය. ඇයට රුපියල් ලක්ෂ 3 ක මුදල් ත්‍යාගයක්ද හිමිවිය. 

කැළණිවැලි , තලවකැලේ සහ හොරණ වැවිලි සමාගමට අයත් තේ වතුවල තේ දළු නෙලන්නියන් 42 දෙනෙකුගේ සහභාගි වූ හොදම තේ දළු නෙලන්නිය තේරිමේ අවසන් තරගය පැවැත්වූයේ ඉකුත් 25 වැනිදාය. 

හේලිස් සමුහ ව්‍යාපාරයේ සභාපති මොහාන් පණ්ඩිතගේ මහතාගේ සහ එම වතු සමාගම්වල ප්‍රධාන විධායක අධ්‍යක්ෂ රොෂාන් රාජදොරේ යන මහතුන්ගේ ප්‍රධානත්වයෙන් මෙම තරගාවලිය පැවැත්විණ. 

ජයග්‍රාහිකාව වූ සිදෙයි අම්මා මහත්මිය 37 හැවිරිදි වියේ පසුවන අතර, ඇය තිදරු මවකි, ඇය වසර 7 ක් තේ වතු ක්ෂේත්‍රයේ රැකියා කර ඇත. 

රොෂාන් රාජදොරේ මහතා පැවසුවේ තේ කර්මාන්තයේ නියැලි සිටින වතු කම්කරුවන් දිරි ගැන්විමේ සහ එම පිරිස තේ කර්මාන්තයේ රදවා ගැනිමේ අරමුණින් මෙවැනි තරග වාර්ෂිකව පවත්වන බවයි. 

දෙහිවල ජාතික සත්වෝද්‍යානයේ වෙසෙන රොබින් සහ කෙල්ල යන බෙංගාල ව්‍යාඝ්‍ර යුවලට දාව ඉකුත් වසරේ මාර්තු මස 5 වන දින උපත ලැබූ අකිරා, ඩියෝ, ඩූමා යන පිරිමි ව්‍යාඝ්‍ර පැටවුන් තිදෙනා පසුගියදා සිය පළවන උපන් දිනය සැමරූහ. 

මෙම ව්‍යාඝ්‍ර පැටවුන් පසුගිය කාලයේ දී සත්වෝද්‍යානය නරඹන්නට එන ජනතාවගේ දැඩි ආකර්ෂණයක් හිමිකරගත් අතර, එම පැටවුන් නැරඹීම සඳහාම සත්වොද්‍යානයට පැමිණෙන පිරිස් ද සිටි බව වාර්තා විය.

මෙම පැටවුන්ගේ දෙමාපියන් වන රොබින් සහ කෙල්ල සත්ව හුවමාරු වැඩ සටහනක් යටතේ චීනයේ සියැංජින් සෆාරි උද්‍යානයෙන් මෙරටට ලැබී තිබිණි. 

පැටවුන්ගේ මව වූ කෙල්ල නැමති ව්‍යාඝ්‍ර ධේනුව ඉකුත් සැප්තැම්බර් 5 වැනිදා එනම් පැටවුන්ට මාස 6ක් පිරුණු දිනයේම ජීවිතයෙන් සමුගෙන තිබිණි. ඒ පිළිකා රෝගයක් හේතුවෙනි.

මෙම පැටවුන්ගේ පළමු ජන්ම දිනය වෙනුවෙන් සත්වෝද්‍යාන පරිශ්‍රය තුළ විශේෂ ජන්ම දින සැමරුමක් ද සංවිධානය කර තිබූ අතර, බෙංගාල ව්‍යාඝ්‍ර පැටවුන් වෙනුවෙන් උපන්දින කේක් ගෙඩියක් පවා සූදානම් කර තිබිණි. 

මේ වන විට වෙනම කූඩුවකට වී කෙලිදෙලෙන් පසුවන එම ව්‍යාඝ්‍ර පැටවුන් තම උපන්දින කේක් භුක්තිවින්දේ ඉමහත් සතුටකින් බව දක්නට ලැබිණි. 

ජාතික සත්වෝද්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුවේ අධ්‍යක්‍ෂ ජෙනරාල් ආචාර්ය තිලක් ප්‍රේමකාන්ත මහතාගේ උපදෙස් පරිදි, එහි අධ්‍යක්‍ෂ (මෙහෙයුම්) අනෝමා ප්‍රියදර්ශනී, නියෝජ්‍ය අධ්‍යක්‍ෂිකා දිනූෂිකා මානවඩු, අධ්‍යාපන නිලධාරී නිහාල් සෙනරත් යන මහත්ම මහත්මීන්ගේ මෙහෙයවීමෙන් සත්ව පාලකවරු වන තිලක් පුෂ්පකුමාර, පාලිත පෙරේරා, අශෝක ජයලත් යන මහත්වරුන් ඇතුලු කාර්ය මණ්ඩලය මෙම වැඩ සටහන සංවිධානය කර තිබිණි.

ජාතික සත්වෝද්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුව වෙත නෙදර්ලන්තයේ බෙස්ට් සත්වෝද්‍යානයෙන් පැන්තෙරා වර්ගයට අයත් ජගුවර් පිරිමි සත්වයකු ලැබී ඇත. සත්ව හුවමාරු වැඩසහටනක් යටතේ දෙහිවල සත්වෝද්‍යානයට මෙම සත්වයා ලැබුණු බව එහි ප්‍රකාශකයකු පැවසීය. 

විදේශීය සත්වොද්‍යානවලින් සතුන් ලබා ගැනීමේ ප්‍රධානතම මාර්ගය සත්ව හුවමාරු වැඩසටහන් ක්‍රියාත්මක කිරීම වන නමුත් 2019 වසරින් පසුව ඇතිවූ කොවිඩ් 19 වසංගත තත්වය සමඟ ජාතික සත්වෝද්‍යාන දෙපාර්තමේන්තුවේ ජාත්‍යන්තර සත්ව හුවමාරු වැඩසටහන් වසර තුනකට ආසන්න කාලයක් නතර වී තිබිණි. 

එම වැඩසටහන් නැවතත් අරඹමින් මෙම ජගුවර් සත්වයා පසුගිය 26 වැනිදා දෙහිවල සත්වෝද්‍යානයට ලබාගැනීමට හැකි වූ බව ද එම ප්‍රකාශකයා කීවේය. නෙදර්ලන්තයේ බෙස්ට් සත්වෝද්‍යානයේ පරිත්‍යාගයක් ලෙස ලැබුණු මෙම පිරිමි සත්වයා, වසරේ නෙදර්ලන්තයේ රෝයල් ආ(ර්)ටිස්ට් සත්වෝද්‍යානයේ සත්ව හුවමාරු වැඩසටහන හරහා 2019 වසරේ දෙහිවල සත්වෝද්‍යානයට ලැබුණු කලු ජගුවර් ගැහැණු සත්වයාගේ සහායකයා ලෙස ලබාගත් බව ද හෙතෙම සඳහන් කළේය. 

මේ වන විට ජගුවර් සත්වයා නිරෝධායන මධ්‍යස්ථානයේ සිටින අතර, සුදුසු පරිසර තත්ත්වයට හුරු කළ පසු කලු ජගුවර් සිටින ස්ථානයට යොමු කර ජගුවර් පවුලක් ලෙස ජනතාවට දැකබලාගැනීමට සලස්වන බව ද ඔහු කීවේය.

ස්වභාවික පරිසරයෙන් වඳවී ඇතැයි සැලකෙන ශ්‍රී ලංකාවට ආවේණික ශාක විශේෂයක් වන ‘පිණි බෙරලිය’ ශාකය කළුතර, පාලින්දනුවර, කෙලින්කන්ද ග්‍රාමසේවා වසමෙන් හමු වී ඇත. 

ශාක විශේෂ පිළිබඳ විශේෂඥයකු වන හිමේෂ් දිල්රුවන් ජයසිංහ, ශාක විශේෂයන් පිළිබඳ අධ්‍යයනය කරන පරිසර ගවේශකයෙකු වන පේශල පසන් කරුණාරත්න සහ ශාක විශේෂයන්හි පරාග පිළිබඳව අධ්‍යයනයක නිරතව සිටින දිලුම් ප්‍රභාත් සමරසිංහ යන මහත්වරුන් ඇතුළු කණ්ඩායමක් කෙලින්කන්ද ප්‍රදේශයේ සිදුකළ අධ්‍යයනයකදී මෙම ශාකය හමුවී ඇත. 

හෙල බසින් පිණි බෙරලිය ලෙසත් සහ ෂෝරියා ඔවැලිපෝලියා (Shorea ovalifolia) යන විද්‍යාත්මක නාමයෙනුත් හඳුන්වන මෙම ශාක විශේෂය මුල්වරට ලොවට හඳුන්වා දී ඇත්තේ පේරාදෙණිය ජාතික උද්භිද උද්‍යානයේ උද්‍යාන අධිකාරීවරයෙක් ලෙස සේවය කල බි්‍රත්‍යාන ජාතික ශාක විද්‍යාඥයෙකු වූ හෙන්රි ත්වේට්ස් මහතා විසින් 1864 වර්ෂයේදී Enumoratia Planatarum Zeyaniae නම් ග්‍රන්ථයේ පළ කල ලිපියක් මගිනි.

ඉන්පසු 1887 වර්ෂයේදී වලල්ලාවිට, හෙවෙස්ස ප්‍රදේශයෙන් සහ තවලම, හිනිදුම ප්‍රදේශයෙන් මෙම ශාක විශේෂය වාර්තා වී ඇති අතර ඉන්පසු පේරාදෙණිය උද්භිද උද්‍යානයේ සහ ගම්පහ හෙනරත්ගොඩ උද්භිද උද්‍යානයේ එය රෝපණය කර ඇතැයි පරිසර ගවේශක පේශල පසන් කරුණාරත්න මහතා පැවසීය. 

ස්භාවික පරිසරයෙන් වාර්තා නොවී වසර 100ක පමණ කාලයක් උද්භිද උද්‍යානයට පමණක් සීමා වී තිබූ නිසා මෙම ශාක ස්භාවික පරිසරයෙන් වඳ වූ ශාක විශේෂයක් ලෙස 2012 වසරේචී ජාතික රතු දත්ත ලැයිස්තුවට ද ඇතුළත් කර තිබිණි. 

ඉන්පසු හිමේෂ් දිල්රුවන් ජයසිංහ මහතා සහ ශාක විශේෂ පිළිබඳ පර්යේෂකයකු වන භාතිය ගොපල්ලව මහතා ඇතුළු කණ්ඩාමක් විසින් 2020 වර්ෂයේදී රත්නපුර, අයගම ප්‍රදේශයේදී පිණි බෙරලිය ශාක හඳුනා ගැනීම නිසා එය 2020 රතු දත්ත ලැයිස්තුවෙහි අතිශය අන්තරායට ලක්වූ ශාකයක් ලෙස එය යාවත්කාලීන කර තිබූ බව ද කරුණාරත්න මහතා පැවසීය. 

මීටර් 35 පමණ උසට වැඩෙන මෙම ශාකයේ මල් හට ගැනීම වසරේ එක් කාලයක පමණක් සිදුවන බව ඔහු කීවේය. 

2009 අංක 22 දරන වනසත්ව හා වෘක්ෂලතා ආරක්ෂක (සංශෝධන) පනතේ ආරක්ෂිත ශාක නාම ලේඛනයට පිණි බෙරලිය ද ඇතුලත් කර ඇති අතර, ඒ අනුව මෙම ශාකයට හෝ ශාකයේ කොටසකට හානිකිරීම, විකිණීම හෝ විකිණීම සඳහා ප්‍රදර්ශනය කිරීම මුළුමනින්ම තහනම් බව ද හෙතෙම සඳහන් කළේය. 

 දැනට වාර්තා වී ඇති ස්ථාන දෙකෙහි මෙම ශාක ඉතා කුඩා ප්‍රමාණයක් පවතින බැවින් දැඩි සංරක්ෂණ ක්‍රියාමාර්ග ගෙන එය ආරක්ෂා කළ යුතු බවත්, මෙය හඳුනාගෙන ඇති කෙලින්කන්ද ප්‍රදේශය ආරක්ෂිත ප්‍රදේශයක් නොවන නිසා එය කඩිනමින් සංරක්ෂණය කළ යුතු බවත් ඔහු කීවේය. 

සමාජ මාධ්‍ය වීඩියෝවක් රූගත කරමින්, ආසන පටි නොමැතිව, මෝටර් රථයක ගමන් කිරීම සම්බන්ධයෙන්, බ්‍රිතාන්‍ය අග්‍රමාත්‍ය රිෂී සුනාක් ජනතාවගෙන් සමාව ඉල්ලීමක් කළේය.  

තමන් ආසන පටි නොපැලඳ මෝටර් රථයේ ගියේ කෙටි දුරක් වුවත්, එය තමන් අතින් වූ වරදක් බවත් ඒ ගැන තමන් දැඩි ලෙස කනගාටුවන බවත් සමාව ඉල්ලා සිටින බවත් අග්‍රාමාත්‍යවරයා පසුව පැහැදිලි කළේය. 

අග්‍රාමාත්‍ය සුනාක් මෝටර් රථයේ ගමන් කරමින්, සිය ඉන්ස්ටග්‍රෑම් ගිණුමට මිනිත්තුවක වීඩියොවක් රූගත කළේ ඔහුගේ නව ප්‍රතිපත්ති සහ ඒවා ක්‍රියාත්මක කිරීම සම්බන්ධයෙන් ජනතාව දැනුවත් කරමිනි. රියදුරා මෝටර් රථය පදවමින් යද්දී, පසුපස අසුනේ අසුන් ගත් අග්‍රාමාත්‍ය සුනාක්. ආසන පටිය ඉවත් කරමින් එම වීඩියෝවට පෙනී සිටී. එය මිනිත්තුවක වීඩියෝවකි. 

 කෙසේ නමුත් පසුව වීඩියෝව නැරැඹූ බොහෝ දෙනා දොස් නගා ඇත්තේ ප්‍රතිපත්ති ක්‍රියාත්මක කිරීමට කලින් අග්‍රාමාත්‍යවරයා නීති ගරුක විය යුතු බවය. ආසන පටි නොපැලඳ සිටීම වරදක් බව පෙන්වා දෙමින් වීඩියෝව නැරැඹූ බොහෝ දෙනකු අග්‍රාමාත්‍යවරයාට දොස් නගා චෝදනා කරන්න වූහ. 

බ්‍රිතාන්‍යයේ ආසන පටි නොපැළඳ ගමන් කිරීමේ වරදට ස්ටර්ලිං පවුම් 100 සිට 500 කට නොවැඩි දඩයක් නියම කළ හැක. ආසන පටි නොපැලඳ යා හැක්කේ රෝගී තත්ත්වයක් ඇති විට වෛද්‍ය නිර්දේශ අනුව පමණි. අග්‍රාමාත්‍ය රිෂී සුනාක් එම වීඩියෝවට පෙනී සිට ඇත්තේ, රජයේ නව ප්‍රතිපත්ති යටතේ, ක්‍රියාත්මක කිරීමට නියමිත විවිධ ව්‍යාපෘති 10 ක් සම්බන්ධයෙන් ජනතාව දැනුවත් කිරීමේ අරමුණින්ය. 

 එම අවස්ථාවේ, අග්‍රාමාත්‍යවරයාගේ මෝටර් රථය අසල පොලිස් යතුරු පැදියක් ද ගමන් කරනු වීඩියෝවෙන් දකින්න ලැබේ. එසේ වුවත් මේ වනවිට අග්‍රාමාත්‍ය රිෂි සුනාක් මෝටර් රථයේ ආසන පටි නොපැළඳ ගමන් කිරීම මේවනවිට ලැන්කෂයර් පොලිසියේ අවධානයට ද යොමු වී ඇතැයි බ්‍රිතාන්‍ය මාධ්‍ය වාර්තා පෙන්වා දෙයි. 

ලොව ළාබාතම අග්‍රාමාත්‍යවරයා ලෙස ලෝක වර්තාවක් ද තබමින්, නවසීලන්තයේ අග්‍රාමාත්‍ය ධුරයට පත් වූ ජැසෙන්ඩා එර්ඩර්න් දේශපාලනයෙන් සමුගෙන විශ්‍රාම යෑමට සූදානම් බව නිවේදනය කළාය. 

අග්‍රාමාත්‍යවරිය මෙසේ ධුරයෙන් ඉල්ලා අස්වීමට තීරණය කිරීම බොහෝ දෙනාගේ මවිතයට හේතුවක් වූ බව නවසීලන්ත මාධ්‍ය වාර්තා පෙන්වා දෙයි. 2017 වසරේ, ලොව ළාබාතම අග්‍රාමාත්‍යවරයා ලෙස ජැසෙන්ඩා නවසීලන්ත අග්‍රාමාත්‍ය ධුරයට පත් වෙද්දී ඇගේ වයස අවුරුදු 38 කි. 

මේ වනවිට 42 හැවිරිදි ජැසෙන්ඩා එක් දරු මවකි. ඇගේ සහකරු ක්ලාක් ගේෆෝඞ්ය. දෙදෙනා විවාහ වීමට නියමිතව සිටියේ පසුගිය 2022 වසරේදීය. කෙසේ නමුත් ‘කොවිඞ් 19’ සම්බන්ධයෙන් සෞඛ්‍ය අංශ පැනවූ සීමා ඊට එරෙහි විය. ජැසෙන්ඩා සහ ගේෆෝඞ්ගේ දියණියගේ වයස අවුරුදු 4 කි. 

‘ඇති හොඳටම ඇති. මට වෙහෙසයි. මා දේශපාලනයෙන් සමු ගැනීමට තීරණය කළා.’ යැයි අග්‍රාමාත්‍යවරිය නිවේදනය කළේ ඇගේ කම්කරු පක්ෂ සාමාජිකයන් සමඟ හමුවක් පවත්වමිනි. නවසීලන්තයේ අග්‍රාමාත්‍ය ධුරය හිමි වන්නේ පාලක පක්ෂයේ නායකයා හෝ නායිකාවටය. 

 2017 වසරේ දී මහ මැතිවරණයේ දී කම්කරු පක්ෂයට නායකත්වය දෙමින් සන්ධාන ආණ්ඩුවක් පිහිටුවීමට ජැසෙන්ඩා ට හැකි විය. ඇයට අග්‍රාමාත්‍ය ධුරය හිමි වූයේ ඒ අනුවය. එයින් වසර තුනකුට පසු පැවැති මහ මැතිවරණයේ දී බහුතර බලයකින් කම්කරු පක්ෂය ජයග්‍රහණය කරා ගෙන යෑම ද ජැසෙන්ඩා ට හැකිවිය. 

නවසීලන්තයේ මීළඟ මහ මැතිවරණය මෙම ඔක්තෝබර් මස 14 වැනිදා පැවැත්වීමට කටයුතු යොදා ඇති බවත්, තමන් ලබන පෙබරවාරි 7 වැනිදාට පෙර, පක්ෂ නායකත්වයෙන් සහ අග්‍රාමාත්‍ය ධුරයෙන් ද ඉවත් වන බවත් ජැසෙන්ඩා පැහැදිලි කළාය. ඒ අනුව, මෙම ජනවාරි 22 වැනිදා වනවිට කම්කරු පක්ෂය සඳහා නව නායකයකු පත් කර ගැනීම සිදුවනු ඇතැයි ද අග්‍රාමාත්‍යවරිය වැඩි දුරටත් පැවැසුවාය. 

නාසා විද්‍යාඥයන් මෙම නව ග්‍රහලොව නම් කර ඇත්තේ LHS 475 b යන නමිනි. මෙම බාහිර් ග්‍රහයා (Exo-Planet) සියයට 99 ක් ප්‍රමාණයෙන් පෘථිවියට සමානය. එසේ වුවත්, LHS 475 b ග්‍රහයාට වායු ගෝලයක් තිබෙනවාද? ජීවීන්ට සුදුසු හිතකර තත්ත්වයන් තිබෙනවාද? වැදගත්ම ප්‍රශ්නය, LHS 475 b ග්‍රහයා මතුපිට ජීවීන් සිටිනවාද? යන්නට පිළිතුරු මෙතෙක් සොයාගෙන නැත. 

මේ ප්‍රශ්නවලට පිළිතුරු සෙවීම මේ වනවිට ආරම්භ වී තිබේ. ජේම්ස් වෙබ් අපට සොයා දුන්නේ, LHS 475 b ප්‍රමාණයෙන් සියයට 99 ක් පෘථිවියට සමාන ග්‍රහලෝකයක් බව පමණි. එසේ වුවත්, LHS 475 b ග්‍රහලෝකයේ, අප සෞරග්‍රහ මණ්ඩලයට අයත් යෝධයා, බෘහස්පති ග්‍රහයාගේ, ටයිටන් (Titan) චන්ද්‍රයාගේ මෙන් මීතේන් වායුව පිරි ඝන වායු ගෝලයක් නොමැති බව තහවුරු කරගෙන ඇත. 

ජේම්ස් වෙබ් දුරේක්ෂයට අනුව, LHS 475 b ග්‍රහලොව පිහිටා ඇත්තේ ආලෝක වර්ෂ 41 ක් දුරිනි. අභ්‍යවකාශයේ එසේත් නැතිනම් මන්දාකිණි සහ තරු අතරේ දුර මැනීම සිදුවන්නේ ආලෝක වර්ෂවලිනි. ආලෝකය එක් තත්පරයක දී කි.මී. 2,97,600ක දුරක් (සැතපුම් 1,86,000ක දුරක්) ගමන් කරයි. ඒ අනුව ආලෝකය, එම වේගයෙන් වසරක් තිස්සේ යන දුර එක ඒකකයක් සේ සලකා, තාරකා විද්‍යාඥයෝ අභ්‍යවකාශයේ දුර මැනීම සිදු කරති. හිරුගේ සිට අපට (පෘථිවියට) ආලෝකය ඒමට ගතවන කාලය මිනිත්තු 8.6 කි. 

ලැබුණු දත්ත අනුව, LHS 475 b ග්‍රහලොවේ උෂ්ණත්වය පෘථිවියේ උෂ්ණත්වයට වඩා අංශක සිය ගණනකින් වැඩි යැයි අනුමාන කෙරේ. එමෙන්ම, මෙම නව ග්‍රහලොව දින දෙකකින් කක්ෂයක් සම්පූර්ණ කරන බව ද පැවැසෙයි. විශ්වයේ ඈත මෙවැනි ග්‍රහලෝක සොයා ගැනීම පහසු නොවෙයි. ඒවා පහසුවෙන් දකින්න ලැබෙන්නේ නැත. 

කෙසේ නමුත් ජේම්ස් වෙබ් දුරේක්ෂය, මීට පෙර අභ්‍යවකාශයේ රැඳවූ අභ්‍යවකාශ දුරේක්ෂ මෙන් නොව, එය නිදවා ඇති තාක්ෂණය අපූරු එකකි. LHS 475 b ග්‍රහලොව සොයා ගැනීමට උපකාරී වූයේ එම තාක්ෂණයයි. ජේම්ස් වෙබ් දුරේක්ෂය සුවිශේෂී එකකි. විද්‍යාඥයන් මෙම දුරේක්ෂක හඳුන්වන්නේ ‘අතීයට නෙත් හෙලන’ දුරේක්ෂය යනුවෙනි. ‘අතීයට නෙත් හෙලනවා’ යන්නෙන් අදහස් කරන්නේ කුමක්ද? 

මේ දුරේක්ෂය කාලතරණය කළ හැකි කාල යන්ත්‍රයක්ද? එක්තරා විදිහකට මෙම ජේම්ස් වෙබ් දුරේක්ෂය කාල යන්ත්‍රයක් වැනිය. පෘථිවියේ සිට සැතපුම් මිලියනයක් ඈතින් රැඳවෙන දුරේක්ෂය, පෘථිවිය වටා කක්ෂගත වනු ඇත්තේ තාරකාවලින් සහ මන්දාකිණිවලින් විහිදෙන ආලෝකය ස්කෑන් (පරීක්ෂා) කරමිනි. 

මෙම දුරේක්ෂයට තාරකාවලින් සහ මන්දාකිණිවලින් විහිදෙන ආලෝකය, ආලෝක වර්ෂ බිලියන 13.7 ක් ආපස්සට නිරීක්ෂණය කිරීමේ හැකියාව ද ඇත. එසේ කළ හැකි වන්නේ මෙය රඳවා ඇත්තේ පෘථිවියේ සිට බොහෝ ඈත අභ්‍යවකාශයේ නිසාය. ජේම්ස් වෙබ් දුරේක්ෂයට, රත්තරන්වලින් නිර්මාණය කළ දර්පන (කණ්ණාඩි) සවි කර තිබේ. මේ දර්පන රැසක් සහ ප්‍රධාන දර්පනයක් ඊට අයත් වෙයි. ප්‍රධාන දර්පනයේ පළල අඩි 21 කි. 

ජේම්ස් වෙබ් දුරේක්ෂය විශ්වයේ රැඳවීම විශ්වය ගවේෂණයේ සන්ධිස්ථානයකි. ඉදිරි දශකය පුරාවට, තව තවත් විශ්වයේ මෙතෙක් සොයා නොගත් රහස් රැසක් අනාවරණය කර ගැනීමට දුරේක්ෂය උදව් වේවි යැයි නාසා ආයතනය පැහැදිලි කර ඇත.