මවිත : Mawitha.com : All the latest Sri Lanka and world breaking news and current affairs in Sinhala
Classified_Ad_Web_Header

Hot

mawitha

Classified_Ad_Above_All_News

Stay Safe

Classified_Ad_News_Top

Aug 10, 2025

සිල්වර් ෆෙසන්ට් සැවුලා

August 10, 2025
සිල්වර් ෆෙසන්ට් (Lophura nycthemera) යනු ප්‍රධාන වශයෙන් අග්නිදිග ආසියාවේ සහ නැගෙනහිර හා දකුණු චීනයේ කඳුකර ප්‍රදේශවල පිහිටි වනාන්තරවල දක්නට ලැබෙන පක්ෂි විශේෂයකි. සැවුලෙකි. තවත් පැහැදිලි කළොත් වළිකුකුළු විශේෂයකි. 

 අග්නි දිග ආසියාවේ සහ නැගෙනහිර සහ දකුණු චීනයේ ප්‍රධාන වශයෙන් කඳුකරයේ වනාන්තරවලත්, ආජන්ටිනාවට අයත් වික්ටෝරියා දූපතේ යෙල් හුවාපි විල ආශ්‍රිතවත් මොවුන් ජීවත් වෙයි. පිරිමි සතා කළු සහ සුදු වන අතර ගැහැණු සස්තා ප්‍රධාන වශයෙන් දුඹුරු වෙයි. 

ගැහැනු පිරිමි දෙගොල්ලන්ටම, රතු මුණක් සහ රතු පාද ඇත. සාමාන්‍යයෙන් සෙන්ටිමීටර් 120 ක් 125ක් පමණ වේ. ගැහැනු සතුන් පිරිමි සතුන්ට වඩා දිගින් හා උසින් අඩුය. ආයු කාලය වසර 15-25 පමණය.

 ලංකාවට ආවේණික පක්ෂියෙක් නොවූවත් දෙහිවල සත්ව උද්‍යානයේ සහ හන්තාන ජාත්‍යන්තර පක්ෂී උද්‍යානයේ දී ද සිල්වර් ෆෙසන්ට් සැවුලන් දැකිය හැක. 

මනීෂි මංජරී
National Geographic ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

රුවලක් ඇති නදී රකුසා

August 10, 2025

ටයිරැනසෝරස් රෙක්ස් හෙවත් ටී රෙක්ස් ටී රෙක්ස් මෙන්ම බිහිසුණු ඩයිනසෝරයකු ලෙස සැලකිය හැකි තවත් දැවැන්තයකු වන්නේ ස්පයිනෝසෝරස්ය. ජුරාසික් වර්ල්ඩ් රීබර්ත් චිත්‍රපටයේ දකින්න ලැබෙන ඩයිනසෝරයන් අතරින් කැපී පෙනෙන ඩයිනසෝරයකු වන්නේ නදී රකුසකු ලෙස ද සැලකෙන ස්පයිනෝසෝරස්ය. 

ජුරාසික් වර්ල්ඩ් රීබර්ත් චිත්‍රපටයේ, ස්පයිනසෝරස් රංචුවක් දකින්න ලැබෙන අතර, උන් දඩයම් කරන්නේ මුහුදේ කිමිදෙමිනි. ස්පයිනෝසෝරස් ජීවත් වූයේ, ක්‍රිටෙයිසීය යුගය අවසානයේ එනම්, වසර මිලියන 112 ත් 97 ත් අතර කාලයේ යැයි පොසිල විද්‍යාඥයෝ පවසති. 

විද්‍යාඥයන්ට ප්‍රහේලිකාවක් වූ ස්පයිනෝසෝරස් පොසිල අස්ථි හමුවී ඇත්තේ උතුරු අප්‍රිකාවෙනි. අතීතයේ ස්පයිනෝසෝරස් ජීවත් වූයේ වගුරු ආශ්‍රිතවය. පොසිල විද්‍යාඥයන් ස්පයිනෝසෝරස් විශේෂ දෙකක් මේ වනවිට හඳුනාගෙන ඇත. ඒ, ස්පයිනෝසෝරස් ඊජිප්ටිකස් Spinosaurus aegyptiacus සහ ස්පයිනෝසෝරස් මැරොක්කානුස් Spinosaurus maroccanus යනුවෙනි. 

ස්පයිනෝසෝරස් යන වදනෙහි අරුත කටුස්සා යන්නය. පොසිලි විද්‍යාඥයන්ට ස්පයිනෝසෝරස් පොසිල අස්ථි කොටස් විටින් විට හමුවෙද්දී, ඔවුන්ට ප්‍රහේලිකාවක් වූයේ කශේරුකාවේ ඇති කටු වැනි අස්ථිය. මෙතෙක් විද්‍යාඥයන්ට සියයට 100 ක් සම්පූර්ණ ස්පයිනෝසෝරස් අස්ථි හමුවී නැත.

එබැවින්, ස්පයිනෝසෝරස් මොන වගේදැයි හඳුනා ගැනීමට වසර ගණනක් ගත විය. කශේරුකාවේ ඇති අඩි 7 (මීටර් 2.1) ක් තරම් කටු වැනි අස්ථි අනුව, ස්පයිනෝසෝරස්ගේ පිටේ රුවලක් තිබුණු බව විද්‍යාඥයන් දැන් තහවුරු කරගෙන ඇත. කිඹුලකුගේ වැනි මුහුණක්, වල්ගයක් සහ රුවලක් ඇති බැවින් සත්වයකු බැවින් ස්පයිනෝසෝරස්, අනෙක් ඩයිනසෝරයන් අතරින් කැපී පෙනෙන ඩයිනසෝරයෙක් ලෙස සැලකෙයි. 

ලුසිත ජයමාන්න 
Live Science ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

ජංජාලයයි: පෘථිවිය වෙනස් වෙලා

August 10, 2025
පෘථිවියේ අක්ෂය, අඟල් 31.5 කින් වෙනස් වී ඇතැයි විද්‍යාඥයෝ බිය පළ කරති. ඉතිං  සාමාන්‍ය දෙයක්ද? විද්‍යාඥයන් බිය පළ කරන විදියට නම්, එය සාමාන්‍ය දෙයක් නොවෙයි; අසාමාන්‍ය දෙයකි.

විද්‍යාඥයන් පැහැදිලි කරන ආකාරයට, පෘථිවියේ අක්ෂය අඟල් 31.5 කින් (සෙන්ටිමීටර 80 කින් පමණ) වෙනස් වී ඇති බවය. මෙම වෙනස්වීම සිදුවී ඇත්තේ ස්වාභාවික හේතු නිසා නොවන බව ද ඔවුහු පවසති.

විද්‍යාඥයන්ට අනුව, වෙනස්වීමට ප්‍රධානතම හේතුව පෘථිවියේ භූගත ජලය අධික ලෙස නිස්සාරණයයි. ජලය නිස්සාරණය (ජලය අධික ලෙස ලබා ගැනීම) කර ඇත්තේ වෙන කවුරුවත් නොව, අපය. පෘථිවියේ රජ කරන අප මනුෂ්‍ය සත්වයාය.

අප භූගත ජලාශවලින් ඉවක් බවක් නොමැතිව, ජලය පොම්ප කර කරමින් සිටින බවත්, එය අප ග්‍රහලෝකයේ එසේත් නැතිනම් පෘථිවියේ සමතුලිතතාවය වෙනස් කිරීමට හේතුවක් වී ඇති බවත් විද්‍යාඥයෝ පෙන්වා දෙති. පෘථිවියේ අක්ෂය අඟල් 31.5 කින් වෙනස් වී ඇත්තේ මේ නිසාය.

සාමාන්‍යයෙන් මෙවැනි වෙනස්වීමක් සිදුවන්නේ වසර දහස් ගණනකින් පුවත්, දැන් දකින්න ලැබෙන මෙම වෙනස සිදුවී ඇත්තේ දශක කීපයක් ඇතුළත බවත් විද්‍යාඥයෝ පහදති. මෙම වෙනස, කාලගුණික රටාවලට, සාගර ජල මට්ටම වෙනස් වීමට සහ දේශගුණික ස්ථාවරත්වයට දීර්ඝ කාලීනව බලපෑම් එල්ල කරනු ඇතැයි ද විද්‍යාඥයෝ පවසති.

ලුසිත ජයමාන්න
ලයිව් සයන්ස් ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

චාල්ස් රජුගේ සිතුවම

August 10, 2025
ඉතිහාසය පුරාවටම රජවරුන්, රැජිනියන්, කුමාරවරුන් සහ කුමාරිකාවන්ගේ රූප සිතුවමට නැගුවේ අති දක්ෂ කලාකරුවන්. සිත්තරුන්. ඒත් පසුගිය දා ඉතිහාසය වෙනස් විය. 

කෘත්‍රිම බුද්ධියකින් පණ ගැන්වෙන, සැබෑ කාන්තාවකගේ පෙනුම ඇති Ai-Da (අයිඩා) රොබෝවරිය, තෙවන චාල්ස් රජුගේ රෑපය සිතුවමට නැගුවාය. එය සැබැවින්ම අපූරු කලා නිර්මාණයක් බවට පත්වී ඇත. 

2019 දී නිර්මාණය කළ Ai-Da බ්‍රිතාන්‍යයේ කැපී පෙනෙන කෘත්‍රිම බුද්ධි මානවරූපී රොබෝවරියයි. ඇගේ නිරුමාණකරු වන්නේ ඒයිඩන් මෙරල්ය. 

 කෙසේ නමුත්, බ්‍රිතාන්‍ය රාජකීය පවුලේ සාමාජිකයකුගේ රූපයක් Ai-Da විසින් නිර්මාණය කළ පළමු අවස්ථාව මෙය නොවෙයි. 2023 දී Ai-Da චාල්ස් රජුගේ මව වූ දෙවන එලිසබෙත් රැජිනගේ රූපය ද මේ අයුරින්ම සිතුවට නැගුවාය. 

BBC ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

රත්තරන් බෙටි දාන දතා

August 10, 2025
රත්තරන් බිත්තර දමන කිකිළියගේ සුරංගනා කතාව දන්නවා නේද? එහෙම කිකිලියක් සිටිනවා නම් කොතරම් අපූරුද? මේ කියන්න හදන්නේ රත්තරන් පිට කරන සතෙකු ගැනයි. නැහැ. මේ සතා රත්තරන් බිජු දමන්නේ නම් නැත. රත්තරන් පිට කරන මේ ජීවියා පුංචිම පුංචි ඇසට නොපෙනෙන ක්ෂුද්‍රජීවියෙකි. මේ සතාගේ දමන්නේ රත්තරන් බිත්තර නොව, රත්තරන් බෙටිය. කොහොමද එහෙම වෙන්නේ? මේ ක්ෂුද්‍රජීවීයා මොකාද? ඇත්තටම රත්තරන් බෙටි දමනවද? මේ කියන්න හදන්නේ ඒ ගැන තමයි. 

නොයෙක් විදියේ බැක්ටීරියා අතරේ, රත්තරන් බෙටි දමන මේ අපූරු බැක්ටීරියාව හැඳින්වෙන්නේ කප්රියාවිඩස් මෙටැලිඩුර්නස් Cupriavidus Metallidurans යනුවෙනි. අප ලෝකයේ ඇසට නොපෙනෙන, පුංචිම පුංචි ජීවීන් සිටී. බැක්ටීරියා විදියට හැඳින්වෙන්නේ එම ජීවීන්ය. බැක්ටීරියා යනු ඒක සෛලී ජීවීන් විශේෂයකි. බැක්ටීරියා අප ශරීරයේ පමණක් නොවෙයි, පොළොවේ, වතුරේ, වාතයේ පමණක් නොවෙයි සෑම තැනකම සිටී. 

ඇතැම් බැක්ටීරියා ලෙඩ රෝග ඇති කරයි. ඒත් සමස්ථයක් විදියට බොහෝ බැක්ටීරියා අපට බොහෝසෙයින් ප්‍රයෝජනවත්ය. අපේ පැවැත්මට ප්‍රයෝජනවත්ය. අප සිරුරේ හොඳ බැක්ටිරියා බොහෝය. සිරුරට අවශ්‍ය විටමින් සෑදීමට බැක්ටීරියා උදවු වෙයි. සිරුර නිරෝගීව තබා ගැනීමට බැක්ටීරියා උදවු වෙයි. 

අසනීප වූ විට, අප වෛද්‍ය උපදෙස් නොමැතිව, හිතුමතේ ප්‍රතිජීවක ඖෂධ භාවිතයට ගනිද්දී සිදුවන්නේ ද නරක බැක්ටීරියා සමඟ හොඳ බැක්ටීරියා ද විනාශ වීමය. ඒ නිසා වෛද්‍ය උපදෙස් අනුව ප්‍රතිජීවක ඖෂධ භාවිතය කළ යුතුය. අප යෝගට් කන්න ආසයිනේ. යෝගට් හදන්න උදවු වෙන්නෙත් බැක්ටීරියා තමයි.

බැක්ටීරියා ප්‍රධාන වශයෙන් ආකාර තුනකට වෙන් කරන්න පුළුවනි. ගෝලාකාර (Cocci) බැක්ටීරියා යනු එක් වර්ගයකි. මේවා ගෝලයක හැඩය ගනී. දඬු හැඩැති (Bacilli) බැක්ටීරියා දෙවැනි වර්ගයයි. මේවා සිලින්ඩරාකාර හෝ දඬු කැබැල්ලක් වැනි හැඩයක් ගනී. සර්පිලාකාර Spirilla) බැක්ටීරියා යනු තෙවැනි වර්ගයයි. මේවා සර්පිලාකාර හෝ කැරකුණු හැඩයක් ගනී. බැක්ටීරියා ගැන සරල අවබෝධයක් ලැබුණු නිසා දැන් අපි යමු මේ කතාවේ කතා නායකයා දිහාවට. 

රත්තරන් බෙටි දමන කප්රියාවිඩස් මෙටැලිඩුර්නස් බැක්ටීරියාව, අයත් වන්නේ දඬු හැඩැති බැක්ටීරියා වර්ගයටය. මේ බැක්ටීරියා බහුලව වාසය කරන්නේ බර ලෝහ ඇති පස්වලය. රත්තරන් ඉතා වටිනා දෙයක්. ඒත් පරිසරයේ ඇති රත්තරන් සංයෝග (gold ions) ඇතැම් විට අනකුත් ජීවීන්ට විෂ විය හැකිය. 

කප්රියාවිඩස් මෙටැලිඩුර්නස් බැක්ටීරියාවට නම් මේ විෂ රත්තරන් සංයෝග රසවත් කෑමකි. මේ විදියට විෂ රත්තරන් කෑමට ගනිමින්, කප්රියාවිඩස් මෙටැලිඩුර්නස් පරිසරයට කරන්නේ ලොකු මෙහෙවරකි. එය ඇත්තටම වීර ක්‍රියාවකි. 

කප්රියාවිඩස් මෙටැලිඩුර්නස් බැක්ටීරියාව පරිසරයේ (පස්වල) ඇති විෂ සහිත රත්තරන් සංයෝග උරා ගැනීමක් නැතිනම් ආහාරයට ගැනීමක් කරයි. ඒවා බෙටි ලෙස පිටවන්නේ, අපට හුරු පුරුදු, අපට කිසිම හානියක් නැති, ඝන රත්තරන් (Metallic Gold) බවට පත් කරමිණි. 

අප රත්තරන් යැයි හදුනන්නේ මේ ඝන රත්තරන්ය. මෙලෙස නිර්මාණය වන රත්තරන් ඉතාම කුඩා අංශු ලෙස බැක්ටීරියාවේ පිටත පෘෂ්ඨයේ එකතු වෙයි. මේ නිසා රත්තරන් තැන්පත් වී තියෙන තැන් වල, මේ බැක්ටීරියා බහුල වශයෙන් දැකගත හැකිය. පරිසරයට හානි කරන විෂ සහිත සංයෝග, වටිනා ලෝහයක් වන රත්තරන් බවට පත් කිරීමට කප්රියාවිඩස් මෙටැලිඩුර්නස් සතු හැකියාව සැබැවින්ම පුදුමසහගතය. 

රත්තරන් යනු රසායනික මූලද්‍රව්‍යයකි. එහි රසායනික සංකේතය Au වන අතර, පරමාණුක ක්‍රමාංකය 79 ලෙස සටහන් වෙයි. ස්වභාවිකව පොළොවේ හමුවෙන මේ ලෝහය, කහ පැහැයක් ගන්නා අතර, එය ඉතා වටිනා ලෝහයක් ලෙස ලොව පුරා පිළිගෙන අවසන්ය. 

රත්තරන් වල විශේෂ ලක්ෂණ කීපයකි. රත්තරන් ඉතා මෘදු ලෝහයකි. ඒ නිසා පහසුවෙන් එය විවිධ හැඩතලවලට සකස් කළ හැකිය. මෙය ආභරණ සෑදීම වැනි දේ සඳහා ඉතා වැදගත් බව අමුතුවෙන් කිවයුතු නොවෙයි. සාමාන්‍ය පරිසර තත්ත්ව යටතේදී රත්තරන් මල බඳින්නේ නැති බැවින්, එහි දීප්තිය සහ වටිනාකම දිගු කාලයක් පවතී. 

රත්තරන් වටිනා ලෝහයක් පමණක් නොවෙයි, ඉතා දුර්ලභ ලෝහයකි. දුර්ලභ බැවින් රත්තරන් මිල ඉහළ යයි. රත්තරන්වල පිරිසිදුකම මනින්නේ කැරට් (Carat) වලිනි. කැරට් 24 යනු පිරිසුදුම රත්තරන්ය. කැරට් 22 යනු රත්තරන් සියයට 91.6% ක් සහ වෙනත් ලෝහ (තඹ, රිදී වැනි) 8.4% ක් මිශ්‍ර කර සාදාගත් රත්තරන්ය. සාමාන්‍යයෙන් ආභරණ සඳහා 22 කැරට් රත්තරන් භාවිතා කරයි. ඒ එහි ස්ථීරභාවය වැඩි නිසාය. 

ඉලෙක්ට්‍රොනික උපකරණ නිපදවීමට, වෛද්‍ය ක්ෂේත්‍රයේදී සහ අභ්‍යවකාශ තාක්ෂණ කටයුතුවලදී පවා රත්තරන් භාවිතයට ගනී. රත්තරන් පෘථිවියේ ස්වභාවිකව සෑදුණු දෙයක් නොවෙයි. රත්තන් සෑදුණේ විශ්වයේ සිදුවුණු ඉතාම බලගතු සිදුවීම් මාලාවක් නිසා යැයි විද්‍යාඥයෝ පවසති. රත්තරන් සෑදෙන්න ප්‍රධාන හේතුව නියුට්‍රෝන තරු දෙකක් එකිනෙක ගැටීම යැයි තාරකා විද්‍යාඥයන්ගේ අදහසය. එසේ සෑදුණු රත්තරන්, පෘථිවිය බිහිවෙද්දී ග්‍රහක සහ උල්කා හරහා පෘථිවියට පැමිණෙන්න ඇතැයි පැවැසෙයි. එසේනම් අප පළඳින රන් ආභරණ ඈත අභ්‍යවකාශයේ සිදුවුණු බලවත් සිදුවීමක ප්‍රතිඵලයක්. පුදුමයි නේද? 

ලුසිත ජයමාන්න
ලයිව් සයන්ස් ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

ජිම් ලොවෙල්ගේ අභාවය

August 10, 2025
ඇමෙරිකාවේ නාසා ආයතනයේ ඇපලෝ 11 මෙහෙයුම ගැන දන්නවානේ. ඇපලෝ 11 මෙහෙයුම යටතේ තමයි නීල් ආම්ස්ට්‍රෝංග්, එඩ්වින් බස් ඕල්ඩ්‍රීන් සහ මයිකල් කොලින්ස් සඳ බලා ගොස් ආපසු පැමිණය‍ේ. මයිකල් කොලින්ස්, මවු යානයට වී සඳුගේ කක්ෂයේ බලා සිටිද්දී, නීල් ආම්ස්ට්‍රෝංග් සහ එඩ්වින් බස් ඕල්ඩ්‍රීන්, ඊගල් චන්ද්‍ර යානයෙන් ගොස් සඳ මතට පය තැබූහ. ආම්ස්ට්‍රෝංග් සඳට පය තැබූ පළමු මිනිසා බවට පත් වූයේ ඒ අනුවයි.

ඇපලෝ 11 මෙහෙයුම මෙන්ම සඳට නොගිය ඇපලෝ 13 මෙහෙයුම ද සුවීශේෂී වික්‍රමයකි. මේ සටහන ඇපලෝ 13 මෙහෙයුම ගැනය. ඇපලෝ 13 මෙහෙයුම යනු 1970 දී, නාසා ආයතනය‍ සඳ මතට තුන්වැනි වරටත් මිනිසුන් එසේත් නැතිනම් ගගනගාමීන් ගොඩබස්වන්නට සැලැසුම් කළ අභ්‍යවකාශ මෙහෙයුමය. අසාර්ථක වුවත්, ඇපලෝ 13 වීරත්වය පෙන්නුම් කළ මෙහෙයුමක් බවට පරිවර්තනය විය. 

ඇපලෝ 13 මෙහෙයුම ආරම්භ වී, පැය 56 ක් යද්දී, පෘථිවියේ සිට සැතපුම් 200,000ක් (කිලෝමීටර් 320,000ක්) පමණ දුරින් තිබියදී, ඇපලෝ 13 යානයේ ඔක්සිජන් ටැංකියක් පුපුරා ගියේය. පිපිරීම නිසා යානයට අවශ්‍ය විදුලිය, ඔක්සිජන් සහ ජල සැපයුම බරපතළ ලෙස අඩාල විය. 

ඇපලෝ 13 යානයේ සිටි ගගනගාමීන් තිදෙනා, හූස්ටන් පාලන මැදිරිය අමතමින් පැවැසුවේ “හූස්ටන්, අපට කරදරයක්” (Houston, we've had a problem here) යනුවෙනි. අද මෙම ප්‍රකාශය ඇමෙරිකානුවන් අතරේ ප්‍රකටය. කුමක් හෝ අලකංචිකදී පවා Houston, we've had a problem යනුවෙන් පැවැසීම සිදුවෙයි. ඒ, ඇපලෝ 13 මෙහෙයුම සිහිගන්වමිනි. 

සිදුවුණු අකරතැබ්බ හේතුවෙන් යානයේ සිටි නාසා ගගනගාමීන් තිදෙනාගේ ජීවිත අවදානම් තත්වයකට පත්විය. 

ගගනගාමීන් තිදෙනා සහ පෘථිවි පාලන මැදිරියේ ඔවුන් සමඟ සම්බන්ධ වූ ඉංජිනේරුවන් කණ්ඩායම එක්ව කතාබහ කිරීමෙන් පසු තීරණය කෙරුණේ, මවු යානයට අයත් චන්ද්‍ර යානය (මොඩියුලය) ගගනගාමීන් තිදෙනා සඳහා ජීවිතාරක්ෂක යානයක් ලෙස භාවිතා කිරීමටය‍. ඒ අනුව ඒය ඒසේ සිදුවිය.

චන්ද්‍ර යානය නිර්මාණය කර තිබුණේ ගගනගාමීන් දෙදෙනකුට දින දෙකක් පමණ රැඳී සිටීමට හැකි ආකාරයට පමණි. ගගනගාමීන් තිදෙනකු සිටි අතර, අවසානයේ ඔවුන් තිදෙනාම ඒ තුළට රිංගා ගත්තේ සිවු දිනක කාලයක් එහි සිරවී පණ රැක ගැනීමේ අරමුණින්ය. 

පණ බේරාගෙන ආපසු පෘථිවියට යෑමේ අභියෝගය ජයගැනීමට නම්, ඔවුන්ට විදුලිය, ජලය සහ තාපය ඉතාම අඩුවෙන් පරිහරණය කිරීම සිදුවිය. යානය තුළ උෂ්ණත්වය සෙල්සියස් අංශක 3 දක්වා පහත වැටුණු අතර, කාබන් ඩයොක්සයිඩ් පෙරීමේ ගැටලුවක් විය. 

පෘථිවියේ ඉංජිනේරුවන්ගේ උපදෙස් අනුව, යානය තුළ තිබූ උපකරණ සහ ටේප් භාවිතයෙන් ගගනගාමීහු තිදෙනා තාවකාලික කාබන් ඩයොක්සයිඩ් පෙරනයක් සකසා ගත්හ. අවසානයේදී, ගගනගාමීන් තිදෙනාගේ දක්ෂතාවය සහ පෘථිවියේ සිටි නාසා ඉංජිනේරුවන්ගේ උපදෙස් මත, ඇපලෝ 13 යානය, සඳ වටා ගමන් කිරීමෙන් පසු නැවත පෘථිවියට පැමිණීම සිදුවිය. ඒ කාලයේ ගගනගාමීන් රැඳී සිටියේ චන්ද්‍ර යානයේය. 

නාසා ආයතනය මෙම මෙහෙයුම සැලකෙන්නේ අසාර්ථක මෙහෙයුමක් ලෙස නොව, සාර්ථක වූ අසාර්ථක (Successful Failure) මෙහෙයුමක් ලෙසය. හේතුව ගගනගාමීන් තිදෙනාගේ ජීවිත බේරුණු බැවිනි. 

ඇපලෝ 13 ට සම්බන්ධ වූ ගගනගාමින් තිදෙනා වන්නේ, ජිම් ලොවෙල්, ෆ්‍රෙඩ් හයිස් සහ ජැක් ස්විගර්ට් ය. ජිම් ලොවෙල්, ඇපලෝ 8 මෙහෙයමුට එක් වී ඇත. සඳට ගොඩබෑමක් නොකර සඳ වටා ගොස් ආපසු පැමිණි පළමු නාසා චන්ද්‍ර මෙහෙයුම ලෙස සැලකෙන්නේ ඇපලෝ 8 ය. 

ෆ්‍රෙඩ් හයිස් ඇපලෝ 13 චන්ද්‍ර මොඩියුලයේ නියමුවාය. ජැක් ස්විගර්ට් ඇපලෝ 13 මෙහෙයුමේ අණදෙන නියමුවා විය. ස්විගර්ට් ඇපලෝ 13 මෙහෙයුමට සම්බන්ධ කිරීම සිදුවූයේ ඊට පෙර ඒ සඳහා තෝරා‌ගෙන සිටි ගගනගාමියා හදිසියේ අසනීප වූ බැවින් යැයි ද පැවැසෙයි. අකරතැබ්බට මුහුණ පා අභියෝග සාර්ථකව ජයගෙන පෘථිවියට ආරක්ෂිතව ආපසු පැමිණීම නිසා ලොවෙල්, හයිස් සහ ස්විගර්ට් අදටත් වීරයන් ලෙස සැලකෙයි.

ඇපලෝ 13 මෙහෙයුමට සිදුවුණු මෙම අකරතැබ්බ ගැන කීමට සිදුවූයේ පසුගිය දා සිදුවුණු ජිම් ලොවෙල්ගේ අභාවය සැලකිල්ලට ගනිමිනි. 1970 වසරේදී, ඇපලෝ 13 මෙහෙයුම ආරක්ෂිතව පෘථිවියට ගෙන ඒමට මූලිකත්වය ගත්තේ, ගගනගාමී ජිම් ලොවෙල් පසුගිය 9 වැනිදා ඔහු අභාවප්‍රාප්ත විය. ඒ වනවිට ඔහුගේ වයස අවුරුදු 97 කි. 
ලොවෙල් ඇපලෝ 8 නාසා චන්ද්‍ර මෙහෙයුමට ද එක් විය. ඒ අනුව, දෙවරක් සඳට ගොස් එක් වරක් හෝ සඳට ගොඩබෑමට නොහැකි වූ ගගනගාමියා ලෙස සැලකෙන්නේ ජිම් ලොවෙල්ය. 

ඇපලෝ 13 වික්‍රමය සිනමාවට ද නගා ඇත. 1995 වසරේ තිරගත වුණු එම චිත්‍රපටයේ ලොවෙල්ගේ චරිතය නිරූපණය කරන්නේ, ටොම් හෑන්ක්ස් ය. ජැක් ස්විගර්ට් දිවියෙන් සමුගත්තේ 1982 දීය. ෆ්‍රෙඩ් හයිස් තවමත් ජීවතුන් අතර සිටින අතර ඔහුගේ වයස අවුරුදු 91 කි. ලුසිත ජයමාන්න බීබීසී ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

Aug 5, 2025

වාර්තා පොතට ගිය දිගම අකුණ

August 05, 2025
ලෝක වාර්තා අතරට ගිය අකුණක් එසේත් නැතිනම් විදුලි කෙටීමක් ගැනයි මේ කියන්න හදන්නේ. පුදුම හිතේවි; මේ අකුණ කිලෝමීටර 829 (සැතපුම් 515) ක් දිගින් යුක්තය.

ලෝක කාලගුණ විද්‍යා සංවිධානය මේ අකුණ ගැන ලොවට හෙළි කළේ පසුගියදාය. ඒත්, මේ අකුණ හටගෙන ඇත්තේ 2017 ඔක්තෝබර් 22 දිනයේය. 

තාක්ෂණයේ දියුණුවත් සමඟ ලබාගත් දත්ත සහ ඡායාරූප පාදක කර ගනිමින්, එය ලෝකයේ මෙතෙක් වාර්තා වූ දිගට අකුණ යැයි තීරනය කිරීමට කාලගුණ විද්‍යාඥයන්ට වසර අටක් පමණ ගතවිය.
කාලගුණ විද්‍යාඥයන් විසින් මෙගාෆ්ලෑෂ් (megaflash) යන නමින් නම් කළ මෙම අකුණු සැරය, 2017 ඔක්තෝබර් 22 වන දින ඇමරිකාවේ ටෙක්සාස් සහ කැන්සාස් ජනපද අතර හටගෙන ඇත. ඒ, ප්‍රචණ්ඩ කුණාටුවක් පැවැති අතරතුරේදීය.

ශ්‍රී ලංකාවේ දිග පළල මනිද්දී, පේදුරු තුඩුවේ සිට දෙවුන්දර තුඩුව දක්වා දිග වන්නේ කිලෝ මීටර් 432 කි. එසේ නම්, මෙගාෆ්ලෑෂ් (megaflash) මෙම අකුණ අප ශ්‍රී ලංකාව මෙන් දෙගුණයත් දිගය.

මීට පෙර වාර්තා වී තිබූ දීර්ඝතම අකුණු සැරය කිලෝමීටර 768ක් (සැතපුම් 477) ක් දිග යැයි පැවැසෙයි. එය ද හටගෙන ඇත්තේ ඇමෙරිකාවේය. ඒ, 2020 අප්‍රේල් 29 වැනිදාය. එම අකුණ මිසිසිපි සහ ටෙක්සාස් ජනපද අතරේ ඇති වූ බව පැවැසෙයි.

ලුසිත ජයමාන්න
ඩේලිමේල් ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

ලොව වයස්ගතම බාබා

August 05, 2025
ලෝකයේ වයස්ගතම බබා ලෝකයේ වයස්ගතම බබා උපත ලැබුවා. අලුත උපන් බිලිඳකු වයස්ගතම බබා වෙන්නේ කොහොමද? මේ බබා උපන්නේ ඇමෙරිකාවේය. මෙයා පුංචි පුතෙකි. නම තේඩස් ඩැනියෙල් පියේර්ස්. 

තේඩස් උපන්නේ පසුගිය ජූලි 26 වැනිදාය. 1994 වසරේදී ශීත කරණයට ලක් කර, මුදවා තැබුණු, කලලයකිනි තමයි; තේඩස් බබා පසුගිය ජූලි 26 වැනිදා උපත ලබන්නේ. මේක නල දරු උපතකි. තේඩස් බබාගේ අම්මා තාත්තා අයිඩහෝ පදිංචි, ලින්ඩ්සි සහ ටිම් පියර්ස් ය. 
ලින්ඩ්සි සහ ටිම් පියර්ස්
ලින්ඩ්සි සහ ටිම් පියර්ස් යුවළට වසර 18 ක් තිස්සේ දරුවන් සිටියේ නැත. තේඩස්, ලෝකයේ වයස්ගතම බබා වෙන්නේ කොහොමදැයි දැන් බලමු. මේ කතාවේ ඉන්නවා තුන්වැන්නෙක්. ඇය ලින්ඩා ආචඩ් ය. දැන් ඇගේ වයස අවුරුදු 62 කි. 

විවාහ වී, වසර 7 ක් ගතවුවත්, ලින්ඩා ආචඩ් සහ ඇගේ සැමියාට දරුවන් නොසිටි අතර, ඔවුහු නළ දරු තාක්ෂණය ඒ සඳහා භාවිත කළහ. එම ක්‍රියාවලියේ දී නිරෝගී කලල හතරක් ලබා ගැනීම සිදුවිය. එක් කලලයක් ලින්ඩාගේ ගර්භාෂයට ඇතුළු කෙරුණු අතර, ලින්ඩාට දියණියක ලැබුණි. එම දියණියගේ වයස අවුරුදු 30 කි. එම දියණියට ද අවුරුදු 10 ක පුතෙක් සිටී. 

ඉතිරි කළල වෛද්‍ය පර්යේෂණාගාරයක් තුළ ආරක්ෂිතව ශීතකරණයට ලක් කර තැන්පත් කෙරුණි. ඒ ලින්ඩා ට යළි දරු සුරතල් බැලීම සඳහාය. කෙසේ නමුත් ලින්ඩා සහ සැමියා දික්කසාද වූහ. කලලවල අයිතිය ලින්ඩාට හිමිවිය. එදා සිට මේ දක්වා මුදවා තැබුණු එම නිරෝගී කලල තුනෙන් එකක් ලින්ඩ්සි සහ ටිම් පියර්ස් යුවලට හිමිවිය. 

ඒ අනුව, වසර 30 ක් මුදවා තැබුණු කලලයකින් තේඩස් පුතා උපත ලැබුවේය. “ඇත්තටම ඒක හරිම පුදුම දෙයක්. අපේ බබාට ඉන්නවා අවුරුදු 30 ක් වයස අක්කා කෙනෙක්.” තේඩස්, ආදරයෙන් තුරුළු කරගත් ලින්ඩා ආචඩ් පවසන්නේ ඉමහත් සතුටිනි. 

ලුසිත ජයමාන්න 
එන්.ඩී.ටීවී. ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

Aug 31, 2024

ලස්සන ඇහිබැමක් ඇති ඩයිනසෝරයා

August 31, 2024
තවත් අලුත් ඩයිනසෝරයකු ගැන කියන්නයි මේ සූදානම. මේ ඩයිනසෝරයා ගැන කියද්දී, පොසිල විද්‍යාඥයන්ට ජනප්‍රිය බටහිර නිළියක මෙන්ම නිරූපිකාවක ද වන කාරා ඩෙලවීන් Cara Delevingne මතක් වුණු බව ද පැවැසෙයි. කාරා ඩෙලවීන් ලස්සන නිරූපිකාවයක්; රංගන ශිල්පිණියක්. ඒත් මේ අලුත් ඩයිනසෝරයා සහ ඇගේ ඇති සම්බන්ධය කුමක්ද? ඒක ඇත්තටම හිතා ගන්න බැරි විදියේ සම්බන්ධයක්. මේ සටහන සමඟ ඒ අලුත් ඩයිනසෝරයාගේත්, කාරාගේත් සිතුවම් සහ ඡායාරූප පළවෙයි. 

පොසිල විද්‍යාඥයන් මේ නව ඩයිනසෝරයා නම් කර ඇත්තේ ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් Alpkarakush kyrgyzicus යන නමිනි. නමට අනුව, ඩයිනසෝරයාගේ පොසිල අස්ථි හමුවන්න ඇත්තේ කොහෙන්දැයි අනුමාන කළ හැකිය. පොසිල අස්ථි හමුවී ඇත්තේ කිර්ගිස්තානයෙනි. කිර්ගිස්තානය මධ්‍යම ආසියානු රටකි. බොහෝ දෙනකු කිරිකිස්තානය යනුවෙන් ද මේ රට හඳුන්වයි. ඒත් ඒක වැරදිය. කිරිකිස්තානය යනුවෙන් රටක් නැත. මේ රට කිර්ගිස්තානය Kyrgyzstan යි. 

කිර්ගිස්තානයේ, ටාෂ්කුමර් Tashkumyr නගරයට ඔබ්බෙන් ඇත්තේ කාන්තාර කඳුකර පළාතකි. මේ පළාත ඩයිනසෝර පොසිල අස්ථිවලට ප්‍රකටය. අතීතයේ එනම් අවුරුදු මිලියන 165 කට කලින්, ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් ඩයිනසෝරයා මෙම පළාතේ ජීවත් වූ බව පැවැසෙයි. අද වියළි කාන්තාර ප්‍රදේශයක් වුවත්, අතීතයේ මෙම පළාත වගුරක් වන්න ඇතැයි විද්‍යාඥයන්ගේ විශ්වාසයයි. 

මේ ඩයිනසෝරයා ඇල්පාරකුෂ් Alpkarakush යන නමින් නම් කළේ විශේෂ හේතුවක් ද ඇතිවය. ඇල්පාරකුෂ් Alpkarakush යනු කිර්ගිස්තාන සාහිත්‍යයේ ප්‍රකට කාව්‍යයක සඳහන් මිත්‍යා කුරුල්ලෙකි. යෝධ කුරල්ලෙකි. වීර වික්‍රමවල යෙදුණු වීරයන්ගේ පිහිටට ආ කුරුල්ලෙකි. ඩයිනසෝරයන් උරගන් නොවෙයි. ඩයිනසෝරයන් වඩාත් සමානකම් දක්වන්නේ කුරුල්ලන්ටය. විද්‍යාඥයන් මෙම සමානකම සොයාගෙන ඇත්තේ ඩයිනසෝර අස්ථිවලිනි. “ඩයිනසෝරයන් අද නැහැ. ඒත් ඩයිනසෝරයන් දැක ගන්න ඕනෑ නම් යන්න ගෙවත්තට. ගෙවත්තට එන සෑම කුරුල්ලෙකුම ඩයිනසෝරයකුට සමානයි.” මෙය පොසිල විද්‍යාඥයන්ගේ ප්‍රකට කියමනකි. 

ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් ඩයිනසෝරයාගේ අස්ථි කොටස් පළමුවෙන් සොයා ගැනීම සිදුවූයේ 2006 දීය. ඒ වනවිට හමුවුණේ නව ඩයිනසෝරයකුගේ අස්ථි යැයි පොසිල විද්‍යාඥයන් දැන සිටියේ නැත. අස්ථි අධ්‍යයනය කරමින්, ඒවා අයිති නව ඩයිනසෝර විශේෂයක් යැයි තහවුරු කර ගැනීම සිදුවූයේ පසුවය. එය කිසිසේත් පහසු කාර්යයක් වූයේ නැත. ඒ සඳහා වසර ගණනක් ගතවිය. කැණීම් කරද්දී, වැඩිහිටි ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් ඩයිනසෝරයකුගේත් අවුරුදු 17 ක් පමණ වයසැති ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් පැටවකුගේත් අස්ථි මතු කර ගැනීමට පොසිල විද්‍යාඥයන් සමත් විය. 

එයින් පැහැදිලි වන්නේ මෙම ඩයිනසෝරයන් ද අනෙක් බොහෝ ඩයිනසෝර විශේෂ මෙන්ම කුඩා පැටවුන් රැක බලා ගත්තා යන්නයි. විද්‍යාඥයන්ට හමුවූයේ පොසිලකරණයට ලක් වුණු ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් Alpkarakush kyrgyzicus ඩයිනසේරාගේ කාශේරුකාවේ අස්ථි කොටස්, උකුල් අස්ථි කොටස්, පාද අස්ථි කොටස් උරහිස් අස්ථි කොටස් සහ හිස් කබලේ කොටස්ය. 

පාදයේත් කාශේරුකාවේත් අස්ථි කොටස් අධ්‍යයනය කිරීමෙන් ඩයිනසෝරයා මීටර් 9 ක් උස වන්න ඇතැයි තහවුරු කර ගැණුනි. අස්ථි කොටස් වැඩිදුර අධ්‍යයනය කරද්දී, ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් Alpkarakush kyrgyzicus අයිති වන්නේ තෙරපෝඩ් Therapod වර්ගයේ පාද දෙකෙන් (පසුපස ගාත්‍රා දෙකෙන්) ඇවිද්ද ඩයිනසෝරයෙකු බවත්, අප කවුරුත් හොඳින් දන්නා ටී රෙක්ස් ඩයිනසෝරයාගේ දුරින් ඥාතියෙකු බවත් තහවුරු විය. 
ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් ඩයිනසෝරයාගේ හිස් කබලේ ඇසට ඉහළින් නාස් පුඩු සිට හිස මුදුන දක්වා අස්ථි නෙරීමක් පිහිටයි. මෙය ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් ඩයිනසේරයාට සුවිශේෂී ලක්ෂණයකි. බැලූ බැල්මට එය අසාමාන්‍ය ලස්සන ඇහිබැමකි. පොසිල අස්ථි පරිගණකයට ස්කෑන් කර, පරිගණකයෙන් ඩයිනසෝරයාගේ ත්‍රිමාණ රූපයක් ප්‍රතිනිර්මාණය කර ගැනීමට ද විද්‍යාඥයෝ සමත් වී සිටිති. 

මේ සටහන සමඟ ඇති ඇල්පාරකුෂ් කිර්ගිස්කස් ඩයිනසෝරයාගේ සිතුවම බලද්දී ඔබට එය වැටහෙනු ඇත. විද්‍යාඥයන්ට සුරූපී කාරා ඩෙලවීන් සිහියට ආවේ මේ ඇහිබැම නිසාය. කාරා ඩෙලවීන්, ඝන පළල් ඇහිබැමක් ඇති සුන්දර යුවතියකි. 

෴ ලුසිත ජයමාන්න
     ඩේලිමේල් ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

පැරණිම පිරමීඩය හැදුවේ මිනිස්සු නෙවේ

August 31, 2024
පිරමීඩ කී සැණින් සිහියට නැගෙන්නේ, ලෝකයේ පැරැණි පුදුම හතටත්, නූතන පුදුම හතටත් අයත් ඊජිප්තුවේ, ගීසා නිම්නයේ ඉදි කර ඇති මහා පිරමිඩය ඇතුළු පිරමීඩ ත්‍රිත්වයයි. ඉපැරණි පුදුම හතට අයත් වුවත්, ගීසා නිම්නයේ ඇති මෙම පිරමීඩ ලොව පැරණිතම පිරමීඩ නොවෙයි. එම පිරමීඩවලටත් වඩා පැරණි පිරමීඩයක් ඊජිප්තුවෙන්ම හමුවී ඇත. ඒ, ජෝජර් නමැති පඩි පිරමිඩයයි. ලොව පැරණිතම පිරමීඩය ලෙස ගිනස් ලෝක වාර්තා අතර ඇත්තේ ජෝජර් පඩි පිරමිඩයයි. කාල නිර්ණය අනුව මෙම පඩි පිරමීඩය ඉදි කර ඇත්තේ, ක්‍රි.පූ. 2,630 දීය. 

පිරමීඩ හැඩැති ගොඩනැගිලි ඊජිප්තුවේ පමණක් නොව, ලොව නන්දෙසින් දකින්නට ලැබේ. දකුණු ඇමෙරිකාවේ, ආසියාවේ මෙවැනි ව්‍යුහයන්ගේ නටබුන් දකින්න ලැබේ. ජපානයට ඔබ්බෙන් මුහුදු පතුලේ ද පිරමීඩයක නටබුන් ඇත. ජෝජර් පඩි පිරමිඩයටත් වඩා පැරණි පිරමීඩයක් ද ඒ අතර වෙයි. එම පිරමීඩයේ නටබුන් හමුවී ඇත්තේ, ඉන්දුනීසියාවේ ජාවා දූපතේය. නවතම අධ්‍යයනයකින් හෙළි වී ඇත්තේ ඉන්දුනීසියාවේ ඇති මෙම පිරමීඩය මනුෂ්‍යයන් විසින් ඉදි කරනු ලැබූවක් නොවන බවය. 

 ජාවා දුපතේ කඳු ගැටයක් ලෙස දකින්න ලැබෙන මෙම පිරමීඩය හැඳින්වෙන්නේ ‘ගුනුන් රුවන්ග්’ යන නමිනි. සොයා ගත් දා පටන් ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය ඉදි කළේ කවුරුන්දැයි යන්න සම්බන්ධයෙන් විවිධ අදහස් පළ විය. එම අදහස් මතභේදාත්මකය. වසර ගණනක් තිස්සේ ඉන්දුනීසියා විද්‍යා ඇකඩමියට සම්බන්ධ පුරාවිද්‍යාඥ ඩැනී හිල්මන් නටවිජාජා සහ පර්යේෂණ කණ්ඩායමක් ගුනුන් රුවන්ග් නටබුන් ඇති භූමි ප්‍රදේශයේ පර්යේෂණ ගණනාවක් සිදු කළ අතර, එම පර්යේෂණ වාර්තාව පසුගිය දිනෙක එළිදැක්විණි. එම වාර්තාවේ සඳහන් වන අන්දමට, පුරාවිද්‍යාඥ ඩැනී හිල්මන් පැහැදිලි කර ඇත්තේ, ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය මනුෂ්‍යයන් විසින් ඉදි කරන ලද්දක් නොවන බවය. ඔහු එසේ කියන්නේ ඔහු සහ කණ්ඩායම සොයා ගත් සාක්ෂි පාදක කර ගනිමිනි.

පුරාවිද්‍යාඥ ඩැනී හිල්මන් ලොව පිළිගත් මහාචාර්යවරයෙකි. එහෙයින්, ඔහු ඉදිරිපත් කරන සාක්ෂි පහසුවෙන් බැහැර කර නොහැකිය. ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩයේ නටබුන් ඇත්තේ ඉන්දුනීසියාවයට අයත් බටහිර ජාවා දූපතේ කාර්යාමුක්ති නමැති ගම්මානයට ඔබ්බෙන් ඉහළ කඳු ගැටයකය. මේ මුළු කඳු ගැටයම එක් යෝධ පිරමීඩයකි. වසර ගණනක් තිස්සේ මෙම ස්ථානය හුදෙක්ම කඳු ගැටයකි. ගම් වැසියන්ට මෙම ස්ථානය, පූජනීය ස්ථානයකි. බොහෝ දෙනකු කඳු ගැටයේ තැනින් තැන බිම ගොඩගැසී ඇති ගල්කනු භාවනායෝගීව සිටීමට නිසංසල තැනක් විය. 

1914 වසරේ දී පෘතුගීසි ගවේෂක කණ්ඩායමක්, මේ ගල් කනු පරීක්ෂා කළ අතර, ඔවුන්ට අවබෝධ වූයේ ඒවා ස්වාභාවිකව නිර්මාණය වූවක් නොවන බවය. ඒවා ඉපැරණි දැවැන්ත ඉදි කිරීමකට අයත් නෂ්ඨාවශේෂ යැයි ඔවුන්ට වැටහුණි. සියවසකට පමණ පසු, 2013 වසරේදී, ඉන්දුනීසියා රජයේ අනුග්‍රහයෙන්, මෙම භූමියේ ගවේෂණ සිදුවිය. කඳු ගැටය කැණීම්වලට ලක් කෙරුණි. ඒ සඳහා බැකෝ යන්ත්‍ර සහ එක්ස්කැවේෂන් යන්ත්‍ර යොදා ගැනුණි. ඒ කඳු ගැටයේ පස් සහ මඩ තට්ටු යට යමක් සැඟවී ඇතිදැයි සොයමිනි. 

ඔවුන්ට අනාවරණය කර ගැනීමට හැකිවූයේ කඳු ගැටය යෝධ පිරමීඩවක් බවත්, ගුනුන් රුවන්ග් නමැති මෙම පිරමීඩය ලොව පැරණිතම පඩි පිරමීඩය බවත්ය. පඩි පිරමීඩයක් යනු, පඩි ආකාරයකට මුහුණත් නිර්මාණය කරන ලද පිරමීඩවලටය. භූ විද්‍යාඥයන්ට අනුව, අවුරුදු 20,000 කට පෙර අතීයේ, අද ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩයේ නටබුන් ඇති ජාවා දූපත සහ ඉන්දුනීසියාවට අයත් සෙසු දූපත් ද සුන්ඩාලන්තය නමැති උප මහද්වීපය සමඟ සම්බන්ධ වී තිබුණේය. ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය පිහිටි භූමිය ශිෂ්ටාචාරයක කේන්ද්‍රය විය හැකි යැයි ද අදහසක් ඒ අනුව පළ විය. 

එම ශිෂ්ටාචාරය ලොවෙන් අතුරුදන් වුණු බවත්, එසේ වූයේ ක්‍රි.පූ. 10,000 කට පෙර බවත්ය. ක්‍රි.පූ. 10,000 කට පෙර, අයිස් යුගය අවසන් වෙද්දී, ධ්‍රැව ප්‍රදේශවල අයිස් දිය වෙද්දී, සුන්ඩාලන්තය ජලයෙන් යටවී යන්න ඇති බවත් භූමිකම්පා සහ ගිනිකඳු පිපිරීම් සිදුවෙද්දී භූමිය වෙනස් වී, අද අපට දකින්න ලැබෙන ආකාරයේ කුඩා කුඩා දූපත් නිර්මාණය වෙන්නට ඇති බවත් භූ විද්‍යාඥයන්ගේ පැහැදිලි කිරීමය. “දියුණු මානව ශිෂ්ටාචාර, පෙදරේරු ශිල්පය දියුණු කළේ, කෘෂිකර්මාන්තයේ දියුණුවෙන් තවත් ඔබ්බට යමින්. මෙය සිදුවුණේ වසර 11,000 කට පමණ පෙරයි. සාම්ප්‍රදායික විශ්වාසය එයයි. 
ඊට පෙර, මනුෂ්‍යයන්ට පෙදරේරු ශිල්පය පිළිඳ දැනුමක් තිබුණේ නැහැ. ඒ බව පුරාවිද්‍යා සාක්ෂිවලින් අනාවරණය වී තිබෙනවා. එසේ නම්, ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය ඉදි කළේ කවුරුද? මනුෂ්‍යයන් එය ඉදි කළේ නැතිනම් එසේ කළේ කවුරුන්ද? 

ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය හා සමාන තවත් පුරාණ ඉදිකිරීමක් තිබෙනවා. ඒ තුර්කියේ. එය හැඳින්වෙන්නේ ගොබෙක්ලිටාපා යනුවෙන්. ගොබෙක්ලිටාපා නටබුන් ද සාම්ප්‍රදායිකව අප දන්නා කරුණු කාරණා අභියෝගයට ලක් කර තිබෙනවා.” යැයි නවතම සොයා ගැනීම් අනුව, ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය සම්බන්ධයෙන්, ඩැනී හිල්මන්, මෙසේ පැහැදිලි කරයි. 

‘ගොබෙක්ලිටාපා’ නටබුන් යනු තුර්කියට අයත්, ඇනටෝලියා කඳුකර ප්‍රදේශයේ දකින්න ලැබෙන නටබුන්ය. රවුම් - ඕලාකාර සහ සෘජුකෝණාශ්‍රාකාර ගල්කනු රැසක් මෙහි ඇත. මෙම ස්ථානය අද යුනෙස්කෝ ලෝක උරුමයකි. මැටි නිර්මාණ කීපයක් ද මෙම නටබුන් ආශ්‍රිතව සිදු කළ කැණීම්වලින් සොයා ගෙන තිබේ. පුදුමය නම්, එම මැටි නිර්මාණය ද, නව ශිලා යුගයේ, කුඹල් කර්මාන්තය ආරම්භ වීමටත් පෙර නිර්මාණය කළ ඒවා යැයි විද්‍යාඥයන් විසින් තහවුරු කරගනු ලැබීමය. 

විද්‍යාඥයන්ට තවමත් හරිහැටි හඳුනා ගැනීමට නොහැකි වූ, අතීතයේ මෙසපොටේමියාවේ වාසය කළ, ශිෂ්ටාචාරයකට අයත් වැසියන් විසින්, වසර 11,500 කට පෙර මේවා නිර්මාණය කරන්නට ඇතැයි සැක කෙරේ. පිටසක්වළ ජීවීන් ගැන මත පළ කරන විද්වතුන්ට අනුව, ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය සහ ලෝකයේ අනෙක් කෙළවරේ ඇති තුර්කියේ ‘ගොබෙක්ලිටාපා’ නටබුන් ද පිටසක්වළ ජීවීන් විසින් ඔවුන්ගේ තාක්ෂණය භාවිත කරමින් නිර්මාණය කළ ගොඩනැගිලිවල ශේෂයන්ය. 

මහාචාර්ය ඩැනී හිල්මන්ගේ අධ්‍යයන වාර්තා ප්‍රසිද්ධියට පත් වෙද්දී, කාඩිෆ් විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය ෆ්ලින්ට් ඩිබල්, ‘නේචර්’ විද්‍යා සඟරාවට ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය ගැන අදහස් දක්වමින් පැහැදිලි කර ඇත්තේ, ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය සහිත භූමියේ ඇති ගල් කුනු, නියමිත හැඩයෙන් කපා ගැනීම, ඒවා එහි ගෙන යෑම කළ හැකි විදියේ තාක්ෂණයක් සුන්ඩාලන්තය උප මහද්වීපයේ සිටි පැරැන්නන්ට නොතිබුණු බවය.

“පිටසක්වළ ජීවීන්, ගුනුන් රුවන්ග් පිරමීඩය ඉදි කළා යැයි මා කියන්නේ නැහැ. මනුෂ්‍ය අතින් මෙම පිරමීඩය ඉදි කළා කියන්න කිසිදු සාක්ෂියක් අපට මෙතෙක් හමුවෙලා නැහැ. සමහර විට ධ්‍රැව ප්‍රදේශවල අයිස් දියවී, සුන්ඩාලන්තය ජලයෙන් යටවී යද්දී, භූමිකම්පා සහ ගිනිකඳු පිපිරීම් සිදුවෙද්දී ඒ සාක්ෂි විනාශ වෙන්නට ඇති. කොහොම නමුත්, ගුනුන් රුවන්ග් ඉදි කළේ පිටසක්වළ ජීවින් යැයි කීමටත් සාක්ෂි හමුවෙලා නැහැ. සමහර විට අප නොදන්නා සත්‍යයක් මෙම පිරමීඩය සේම පස් යට සැඟවී තිබෙනවා වෙන්න පුළුවන්. මා ආරාධනා කරනවා, ලොව පුරා සිටින පර්යේෂකයන්ට. විද්වතුන්ට. ජාවා දූපතට එන්න. මේ පැරැණිතම පිරමීඩයේ රහස් අපට සොයා ගන්න උදවු කරන්න” යැයි මහාචාර්ය ඩැනී හිල්මන් ඉල්ලීමක් ද කර ඇත. 

෴ ලුසිත ජයමාන්න
     ෆස්ට්පෝස්ට් ඇසුරිනි
තව කියවන්න
at
Tags

Classified_Ad

Classified_Ad_News_Bottom